Παναγιώτης Ήφαιστος
Καθηγητής, Διεθνείς Σχέσεις-Στρατηγικές Σπουδές
Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών
www.ifestos.edu.gr -- www.ifestosedu.gr -- info@ifestosedu.gr -- info@ifestos.edu.gr
Για μετάβαση στην κεντρική σελίδα, άνοιγμα σε άλλο παράθυρο, κλικ εδώ www.ifestos.edu.gr ή www.ifestosedu.gr
ΑΡΧΕΙΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΩΝ ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΩΝ
(όσων διαθέτουν πρόσβαση on line στις εφημερίδες ή περιοδικά που δημοσιεύτηκαν)
Εισαγωγική σημείωση για τον ρόλο του ακαδημαϊκού: Πιο κάτω στην παρούσα σελίδα, αποθηκεύω συνδέσεις (links) ηλεκτρονικών διευθύνσεων επιφυλλίδων και άρθρων σε εφημερίδες, περιοδικά και άλλα έντυπα γενικής πληροφόρησης. Συμπεριλαμβάνω μόνο κείμενα των οποίων οι ηλεκτρονικές διευθύνσεις είναι διαθέσιμες για on line σύνδεση στα έντυπα που τα δημοσιεύτηκαν. Προσθέτω ότι όπως υποστήριξα στην τελευταία μου μονογραφία (Οι διεθνείς σχέσεις ως αντικείμενο επιστημονικής μελέτης στην Ελλάδα και στο εξωτερικό ... ) η δημοσίευση σε τακτική βάση επιφυλλίδων δεν είναι ότι καλύτερο μπορεί να κάνει ένας ακαδημαϊκός. Οι λόγοι είναι οι εξής: Πρώτο, χάνει πολύτιμο χρόνο. Δεύτερο, ασχολείται με εφήμερα και ελάχιστα σημαντικά ζητήματα ενώ έργο του είναι να ασχολείται με τα μονιμότερα, διαχρονικά και τα σπουδαία. Τρίτο, η αναπόφευκτη εμπλοκή του στον πολιτικό αγώνα, τον καθιστά στόχο χυδαίων προπαγανδιστών των οποίων ρόλος είναι να σύρονται στα βρωμερά χοιροστάσια των διακρατικών και ενδοκρατικών ανταγωνισμών και να εκτελούν συμβόλαια στοχαστικών δολοφονιών (βλ. απόσπασμα του Δημήτρη Τσάτσου στην διύθυνση http://www.ifestos.edu.gr/16.htm της παρούσης ιστοσελίδας). Τέταρτο, αποσπάται η προσοχή του από το επιστημονικό έργο. Πέμπτο, η εντύπωση πως ο αυτόκλητος "δημόσιος διανοούμενος" επηρεάζει τα κοινωνικά δρώμενα είναι ψευδαίσθηση. Αυτοί που παίρνουν τις αποφάσεις ζωής και θανάτου στα ζητήματα εθνικής στρατηγικής δεν είναι οι διανοούμενοι αλλά τα μέλη μιας κοινωνίας τα οποία είτε δεν θα προσέξουν και θα αυτοχειριαστούν είτε θα εμποδίσουν τους πολιτικούς εντολοδόχους τους να φθάσουν στο τέλος του κατήφορου [Tελευταίο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το σχέδιο Ανάν)- όταν η κυπριακή κοινωνία έκανε πολιτικές επιλογές που διέσωσαν, τουλάχιστον προς το παρόν, την ελευθερία της, παρά τον βομβαρδισμό από πλήθος βιαστών της ιστορικής αλήθειας, ανεκδοτολόγων και φανατικών υποστηρικτών του "Άλλου", δηλαδή των βρετανών νεοαποικιοκρατών και των τούρκων στρατοκρατών]. Έκτο, η ευκολία με την οποία πλέον οι ευκολόπιστοι διευθυντές εφημερίδων αποδέχονται φορείς ακαδημαϊκού τίτλου ως επιφυλλιδογράφους δημιουργεί σοβαρούς κινδύνους να βρεθεί ξαφνικά κάποιος στο ίδιο "παράθυρο-στήλη" με τσαρλατάνους των διεθνών σχέσεων, προπαγανδιστές των παρασκηνίων και ειδικούς της επιστημονικής διαστρέβλωσης (Για την θέση μου όσον αφορά την άναρχη και άτακτη εισβολή ακαδημαϊκών στον χώρο της επιφυλλιδογραφίας βλ. πιο κάτω σε άρθρο μου στην Εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ στις 13.12.2000 με τίτλο: Εμείς οι καθηγητές…). Παραμένει το γεγονός, βεβαίως, ότι πολλοί πιστεύουν πως εάν κάποιος είναι φορέας ακαδημαϊκού τίτλου αυτομάτως κατέχει αμάχητα τεκμήρια επιστημονικής εγκυρότητας. Πρόκειται για παραλογισμό ο οποίος επιπλέον υποδηλώνει παντελή άγνοια για τα τεκταινόμενα στους ακαδημαϊκούς χώρους της Ελλάδας και του εξωτερικού (και ιδιαίτερα στον τομέα των διεθνών σχέσεων, ζήτημα το οποίο επιχείρησα να αναλύσω στο προαναφερθέν βιβλίο μου με τίτλο Οι Διεθνείς Σχέσεις ως αντικείμενο ...).
Από τότε που επανέκαμψε στην Ελλάδα, ο υπογράφων δυστυχώς έχει γράψει εκατοντάδες επιφυλλίδες (κυρίως στην Ελευθεροτυπία, στα ΝΕΑ και στον Οικονομικό Ταχυδρόμο). Αυτό ήταν ένα σοβαρό λάθος διαρκείας δώδεκα περίπου ετών το οποίο τερμάτισα το 2002 όταν αποφάσισα να σταματήσω την συστηματική επιφυλλιδογραφία και για το οποίο -επειδή ξεφεύγει από τα προσωπικά όρια και αφορά τον ρόλο των πανεπιστημιακών-, θα μπορούσα να δώσω μερικές ακόμη εξηγήσεις. Το λάθος άρχισε όταν επανακάμπτοντας στην Ελλάδα το 1988-90 αντιλήφθηκα ότι οι κύρια απασχόληση των πανεπιστημιακών ήταν οι επιφυλλίδες και ότι με δεδομένη την απουσία σοβαρών επιστημονικών επετηρίδων, η "επιστημονική συζήτηση" διεξαγόταν στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Ακόμη, λίγο πριν εκλεγώ σε πανεπιστημιακή θέση και λίγο μετά (1988-1991) βρέθηκα περιπλεγμένος σε μια φοβερή σύγκρουση με το σύστημα ιδεών που στην Ελλάδα στηρίζει την ξενοκρατία ["Ξενοκρατία": μη θεμιτά και ηγεμονικά συμφέροντα τρίτων κρατών που στηρίζονται στο εσωτερικό μιας χώρας από άτομα ή ομάδες λόγω αφέλειας, ιδεολογίας ή άλλων "εξαρτήσεων"] όταν με εκατοντάδες επιφυλλίδες στην Ελλάδα και στην Κύπρο υποστήριξα το αυτονόητο, ότι δηλαδή το κυπριακό έπρεπε να αναζητήσει νέες διεξόδους με την υποβολή αίτηση ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ και με την προσπάθεια αμυντικής σύζευξης στις σχέσεις Κύπρου ΕΕ (βλ. ανάλυση στην σελίδα Νο 5 της παρούσης ιστοσελίδας). Για τον σκοπό αυτό, επίσης γράφτηκε μονογραφία για να αντικρούσει αντίστοιχη μονογραφία του ΕΛΙΑΜΕΠ που υποστήριζε ακριβώς το αντίθετο. Το γεγονός ότι το δίδυμο της στρατηγικής (υποβολή αίτησης ένταξης και αμυντική σύζευξη) που ο υπογράφων και μερικοί ακόμη υποστήριξαν αποτέλεσαν τον άξονα της σημαντικότερης ελληνικής στρατηγικής των νεότερων χρόνων που οδήγησε στην ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ δεν είναι παρηγοριά για τις ακαδημαϊκές ενασχολήσεις που ταλαιπωρήθηκαν για μια περίπου πενταετία. Πρέπει εν τούτοις να παρατηρήσω πως τουλάχιστον ως προς το ζήτημα αυτό έχασα λιγότερο χρόνο στη συγγραφή κειμένων υπέρ μιας ορθολογιστικής εθνικής στρατηγικής και περισσότερο χρόνο για να ξεπλένω την λάσπη των προπαγανδιστών και εντολοδόχων των παρασκηνίων, των ξένων πρεσβειών και ενδεχομένως των μυστικών υπηρεσιών. Τέλος, τονίζω ότι ξαναδιαβάζοντας πολλές επιφυλλίδες που έγραφα στο παρελθόν διακρίνω τρία στοιχεία που μετριάζουν την αυτοκριτική που μόλις έκανα για την συμμετοχή μου σ' αυτό τον αλλόκοτο δημόσιο-"επιστημονικό" διάλογο της Ελλάδας. Κατά πρώτον, κατά το πλείστον παρέμενα στην σύντομη ανάλυση θεωρητικών ζητημάτων που στη συνέχεια τα συσχέτιζα -όσο βεβαίως το επέτρεπε ο χώρος- με περιπτωσιολογικές μελέτες διεθνών προβλημάτων της τρέχουσας επικαιρότητας. Δεύτερο, οι αναλύσεις μου αφορούσαν πρωτίστως ζητήματα στρατηγικού προσανατολισμού και όχι πρακτικών αποφάσεων. Τρίτο, αν και οξύτατων ενίοτε τόνων ως προς τα εκφερόμενα επιχειρήματα ήταν εν τούτοις όλα ανεξαιρέτως(!) κόσμιου περιεχομένου σεβόμενα πάγιους κώδικες διαπροσωπικού πολιτισμού. Τέταρτο, αυτή η κοσμιότητα και ψυχραιμία διατηρήθηκε ακόμη και όταν ειδικοί στην επιστημονική λασπολογία επειδή ενοχλούνταν από τα επιχειρήματα και την θεωρητική θωράκιση των αναλύσεών μου προχώρησαν σε γελοίες-αήθεις επιθέσεις κατά του προσώπου μου. Τελειώνοντας, θα συμβούλευα τα νεότερα στελέχη των διεθνών σχέσεων που εισέρχονται στο πανεπιστήμιο να αποφύγουν τα μέσα ενημέρωσης για να αφιερωθούν σε πολύ πιο γόνιμες ενασχολήσεις, δηλαδή, την ασκητική ακαδημαϊκή έρευνα και συγγραφή αμιγών επιστημονικών κειμένων που παράγoυν μονιμότερο και σημαντικότερο έργο. Ο ρόλος του πανεπιστημιακού ως "δημόσιου διανοούμενου" είναι εν τέλει υπονομευτικός του επιστημονικού τους κύρους και της ακαδημαϊκής του υπόστασης.
Υστερόγραφο: Όσοι επιθυμούν να παραπέμψουν τα πιο κάτω κείμενα ή άλλα που δημοσίευσα ή θα δημοσιεύσω στο μέλλον είναι καλό να γνωρίζουν την θέση που εξέφρασα επανειλημμένως σε ακαδημαϊκά μου συγγράμματα (και ιδιαίτερα στο Οι Διεθνείς σχέσεις ως αντικείμενο επιστημονικής μελέτης ..., ιδ. κεφ. 1 και 8). Πιο συγκεκριμένα, υποστηρίζω ότι μικρά κείμενα όπως τα πιο κάτω τα οποία επειδή είναι σύντομα και περιορίζονται στον σχολιασμό της επικαιρότητας, εξ ορισμού δεν υπόκεινται στη βάσανο των επιστημονικών θεμελιώσεων. Γι΄αυτό και αποτελούν "γνώμες" για τις οποίες ο οποιοσδήποτε επιφυλλιδογράφος ή δοκιμιογράφος -συμπεριλαμβανομένου αυτού ο οποίος είναι φορέας ακαδημαϊκού τίτλου- δεν νομιμοποιείται να κάνει επίκληση της ακαδημαϊκής ιδιότητας ως δήθεν τεκμήριο εγκυρότητας.
Τέλος, επαναλαμβάνω ότι η παρούσα σελίδα συμπεριλαμβάνει μερικές μόνο δεκάδες από τις επιφυλλίδες που προανέφερα επειδή δεν έχουν όλα τα έντυπα συνδέσεις on line. Η σελίδα θα εμπλουτίζεται όταν και εάν βρίσκω τις συνδέσεις των επιφυλλίδων ή συνεντεύξεων.
Τίτλοι άρθρων, επιφυλλίδων, συνεντεύξεων και οι σχετικές υπερσυνδέσεις ανεύρεσής τους
[Σημείωση: Οι περισσότερες επιφυλλίδες (σε εβδομαδιαία βάση και στην συνέχεια δεκαπενθήμερη) γράφτηκαν από το 1992 μέχρι το 1996 στην Ελευθεροτυπία. Η εφημερίδα αυτή δεν διαθέτει αρχείο για την περίοδο αυτή].
«Βλέποντας τη βιβλική καταστροφή που έπληξε την Τουρκία και που μπορεί ανά πάσα στιγμή να πλήξει και την Ελλάδα, αναλογίζεται κάποιος το πόσο πραγματικά μάταιο είναι οι δύο χώρες να φθάνουν στο χείλος του πολέμου για κάποιους ξερόβραχους, κάποια ξερονήσια είτε αυτά λέγονται Ίμια είτε λέγονται Καρντάκ».
Η ύστερη εκδοχή παραλογισμών που συχνά ακούγονται για τις διεθνείς σχέσεις είναι μεταφυσικού χαρακτήρα και αφορούν τον «Άλλο». Σε στιγμές κρίσιμων για την Ελλάδα διαπραγματεύσεων (Κυπριακό, αποφάσεις Ελσίνκι, αναθεώρηση Ε.Ε.), κάποιοι χλευάζουν τα ελληνικά συμφέροντα και ωραιοποιούν τον τουρκικό επεκτατισμό.
Η ιστορία διδάσκει ότι «οι διεθνείς κρίσεις προκαλούνται είτε λόγω απουσίας ισορροπίας δυνάμεων είτε λόγω κατάρρευσης ουτοπικών κρατικών ή διακρατικών εποικοδομημάτων» (Ε. Carr, 1939). ΣΤΟ Κυπριακό συνυπάρχουν αμφότερες οι προϋποθέσεις: ανισορροπία ισχύος και τεχνητό κράτος. Όταν υπάρχει ανισορροπία
Ποια θα μπορούσαν να είναι τα αίτια που θα έκαναν έναν Τούρκο ή έναν Έλληνα ή έναν Ισραηλινό αλλεργικό στους εθνικούς ήρωες, στις εθνικές σημαίες, στους Εθνικούς Ύμνους και ευρύτερα στις ηθικοκανονιστικές παραδοχές της πατρίδας του ή άλλων πατρίδων; Είναι κατάλοιπα «στοχαστικής βλάβης»; Πατρικής καταπίεσης;
Η επιπολαιότητα με την οποία πολλές αναλύσεις αναφέρονται στη νέα διεθνή (ηγεμονική) τάξη πραγμάτων και στο «νέο διεθνές δίκαιο» οφείλεται, εν πολλοίς, στην παραγνώριση του γεγονότος πως το «διεθνές πρόβλημα» έχει ιστορία τεσσάρων τουλάχιστον χιλιετιών. Οι λαοί πάντοτε επιδιώκουν κατάκτηση και εδραίωση
Στο τρίγωνο Άγκυρα - Αθήνα - Βρυξέλλες απαιτείται, ενδεχομένως, αναθεώρηση των στρατηγικών προσανατολισμών και κατ' επέκταση των τακτικών χειρισμών. Στο παρελθόν, συγκρούστηκαν δύο διαφορετικές φιλοσοφικές και μεθοδολογικές προσεγγίσεις. Η πρώτη προσέγγιση, η οποία είναι η κρατούσα σε διακομματικό επίπεδο
Το Κυπριακό αλλά και ευρύτερα οι σχέσεις Ελλάδας - Τουρκίας, τις τελευταίες δεκαετίες, θυμίζουν τον μύθο του Σίσυφου: Ο Σίσυφος, βασιλιάς της Κορίνθου, καταδικάστηκε από τους θεούς να κυλά αιώνια στον Άδη έναν μεγάλο βράχο μέχρι την κορυφή του βουνού και λίγο πριν από το τέρμα ο βράχος να κατρακυλά προς
Την επόμενη Κυριακή, οι Κύπριοι ψηφίζουν. Οι Έλληνες που κατοικούν στην Μεγαλόνησο, μαζί με την κυπριακή διασπορά, αποτελούν το ένα δέκατο του Ελληνισμού. Το 1960, αντί αυτοδιάθεσης και εθνικής ενσωμάτωσης, στο πλαίσιο της στρατηγικής «διαίρει και βασίλευε», η αποικιοκρατική δύναμη δημιούργησε ένα σχιζοφρενικό
Αδιέξοδο στο Κυπριακό; Ναι, αλλά, για πολλοστή φορά, πρόκειται για μια σωτήρια εξέλιξη. Τα αποτελέσματα του «διαλόγου» στην Ελβετία, έστω και προσωρινά, μας διέσωσαν από σίγουρη καταστροφή. Στο Κυπριακό, επί δεκαετίες, μας σώζει, όχι ο δικός μας ορθολογισμός, αλλά ο τουρκικός «πατριωτισμός». Δηλαδή,
Ενώ τόσο ιδεολογικά όσο και πολιτικά οι «8 ισχυροί» ξέρουν καλά τι θέλουν και πώς θα το αποκτήσουν, εξ αντικειμένου, αυτοί που τους αντιστρατεύονται είναι ένα ιδεολογικό και πολιτικό συνονθύλευμα, το οποίο κατατρύχεται από μύριες ενδογενείς πολιτικές και ιδεολογικές αντιφάσεις. Το «παράδοξο της Γένοβας»
Ενώ συμφωνούμε επί της ουσίας, ότι δηλαδή υφίσταται τουρκική απειλή, είμαστε διχασμένοι ως προς τον τρόπο αντιμετώπισής της. Ένα κρίσιμο ζήτημα που μας διχάζει είναι το ζήτημα του «διαλόγου». Όμως, εάν τα παθήματα μας είχαν γίνει μαθήματα δεν έπρεπε να υπάρχουν διλήμματα. Βραχυχρόνια, μεσοπρόθεσμα και
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών δήλωσε πρόσφατα πως έστω και εάν οι πύραυλοι S-300 δεν εγκατασταθούν στην Κύπρο αλλά στην Κρήτη, αυτό «θα έχει σοβαρές συνέπειες». ΕΙΝΑΙ φανερό πως η Τουρκία εκλαμβάνει την Ελλάδα ως «κράτος περιορισμένης κυριαρχίας»: με απύθμενη πολιτική αναίδεια προσδιορίζει τον τύπο των
«Το δόγμα της (διεθνούς) αρμονίας συμφερόντων και της διεθνούς ηθικής είναι μεταμφίεση του εθνικού συμφέροντος των ηγεμονικών δυνάμεων για να το επιβάλουν στους υπολοίπους». Αυτή είναι μια μόνο φράση από τον τεράστιο πλούτο ιδεών που περιέχει το κλασικό βιβλίο του Edward Η. Carr, το οποίο μόλις κυκλοφόρησε
Τα αποτελέσματα των εκλογών στην Τουρκία είναι εξόχως ενθαρρυντικά, αν όχι «χαρμόσυνα». Πρώτον, η τουρκική κοινωνία κονιορτοποίησε τις κατά καιρούς φασιστικής έμπνευσης θεωρήσεις που τη θέλουν «ευρωπαϊκή», «εκσυγχρονισμένη» κτλ. Η «απόφαση» των ψηφοφόρων κατατείνει να προσαρμόσει τις πολιτικές δομές
Η Ελλάδα δεν είναι η πρώτη χώρα που αντιμετωπίζει απειλή από ένα αναθεωρητικό και εσωτερικά ασταθές κράτος, του οποίου ο απροκάλυπτος επεκτατισμός τροφοδοτείται από εσωτερικές πολιτικές και κοινωνικές συμπεριφορές που αγγίζουν τα όρια του φασισμού, του σωβινισμού και του άκρατου υπερεθνικισμού. Καταπιέζει,
Εάν ευσταθεί το επιχείρημα πως το βασικό κριτήριο συμπεριφοράς στις διακρατικές σχέσεις είναι το εθνικό συμφέρον, τότε «ηγέτης» και «διεθνισμός» είναι έννοιες ασυμβίβαστες. «Ηγέτης» είναι το άτομο ή τα άτομα που τάσσονται να διασφαλίσουν και προωθήσουν το εθνικό συμφέρον. «Διεθνισμός» είναι ιδεολογίες
Ξεκαθαρίζεται από την αρχή: είναι ορθό και ωφέλιμο να συμμετέχουμε σ' όλους τους διεθνείς οργανισμούς, στην καλύτερη δυνατή θέση και διεκδικώντας σκληρά τα συμφέροντά μας. Όμως, αυτό είναι το ένα πράγμα και το άλλο είναι να μη γνωρίζουμε σε τι συμμετέχουμε, γιατί συμμετέχουμε και πώς εξελίσσεται η συμμετοχή
Ποιος είναι ο επιστημονικός και κοινωνικός ρόλος των «καθηγητών διεθνών σχέσεων»; Ο ρόλος ενός καθηγητή Πανεπιστημίου Διεθνών Σχέσεων είναι, νομίζω, πνευματικός και όχι πρακτικός: καλλιεργεί την επιστημονική γνώση και αποστασιοποιείται από αδιαφανή συμφέροντα και πολιτικές ή άλλες σκοπιμότητες που διαφθείρουν
Πολύς λόγος για τον πατριωτικό χαρακτήρα του ενός ή του άλλου κόμματος. Το ζήτημα, όμως, είναι ευρύτερο και διακομματικού χαρακτήρα. Σχετίζεται με την «πολιτική φιλοσοφία διεθνών σχέσεων» που επηρεάζει όλο το παραταξιακό φάσμα. Ως «πρόβλημα» μπορεί να τεθεί μόνον σ' αναφορά με ζητήματα που σχετίζονται
«Ας συζητήσουμε, όμως, για το τι είναι δυνατόν να γίνει έχοντας υπόψη τους πραγματικούς σκοπούς του καθενός και ξέροντας ότι στις ανθρώπινες σχέσεις, τα νομικά επιχειρήματα έχουν αξία όταν εκείνοι που τα επικαλούνται είναι περίπου ισόπαλοι σε δύναμη και ότι, αντίθετα, ο ισχυρός επιβάλλει ό,τι του επιτρέπει
Τις διενέξεις των Πόλεων της κλασικής Ελλάδας και την αποτυχία των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου ακολούθησαν τρεις χαοτικοί αιώνες μέχρι και την πλήρη επικράτηση της Ρώμης. Οι πραιτοριανοί γυρόφερναν καίοντας και σκοτώνοντας. Απογοήτευση, απαισιοδοξία, κυνισμός, αποδοχή του μοιραίου και καρτερία μπροστά
Όπως στον μύθο του Σίσυφου, ο ογκόλιθος του διεθνούς δικαίου και των διεθνών θεσμών σπρώχνεται προς την κορυφή ενός βουνού, προς τη νεφελοκοκκυγία της διεθνούς ευνομίας. Λίγο πριν από την κορυφή, ο ογκόλιθος κατρακυλά προς τα πίσω στην αρχική αφετηρία. Σπρώχνεται προς τα πίσω από τα εκάστοτε ηγεμονικά
Τα αίτια των περισσοτέρων προβλημάτων εξωτερικής πολιτικής μιας χώρας είναι οι εσφαλμένες εκτιμήσεις για τα διεθνή δρώμενα. Στην Ελλάδα, είναι ίσως το μεγαλύτερό μας πρόβλημα. Φαίνεται πως πολλοί δυσκολεύονται να κατανοήσουν επαρκώς βασικά και ουσιώδη ζητήματα: ενόσω υπάρχουν διαφορετικές κοινωνίες και
Στις διαμαρτυρίες για τις πρόσφατες δηλώσεις του Αμερικανού πρέσβη η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών αντέδρασε συγκρατημένα και επιφυλακτικά. Ως κίνηση (διπλωματικής) σκοπιμότητας, η στάση αυτή είναι ενδεχομένως ορθή. Στο επίπεδο της διπλωματίας οι περιττοί ανταγωνισμοί σπάνια ωφελούν μια χώρα.
Αρχές της δεκαετίας του 1990 μερικοί πρότειναν μια διττή στρατηγική: Πρώτον, αποτρεπτική ισχύ για να διασφαλιστούν τα ελάχιστα και για να ενισχυθεί η διαπραγματευτική θέση της ελληνικής πλευράς. Δεύτερον, υποβολή αίτησης ένταξης στην E.E. για να διευρυνθεί ο διπλωματικός ορίζοντας. H μάχη δόθηκε και
Αναμφίβολα, οι παγκόσμιες οικονομικές δομές και οι ενδοκρατικές οικονομικές δομές είναι συγκοινωνούντα δοχεία. Αυτό, όμως, δεν προδικάζει πως όταν κάποιος είναι ιδεολογικά φιλελεύθερος, όταν δηλαδή ευνοεί την ελεύθερη οικονομία στη χώρα του, πρέπει υποχρεωτικά να είναι «διεθνιστής φιλελεύθερος», δηλαδή
Επιστροφή στο μέλλον, έτος 2005 μ.Χ.: διασπορά των πυρηνικών όπλων, «κονσέρτα μεγάλων δυνάμεων», ηγεμονισμός, «διεθνής εξουσία», εισαγόμενοι ειδικοί επιστήμονες μάς διδάσκουν πως η «διεθνής εξουσία» είναι, δήθεν, «διεθνές δίκαιο», στο οποίο «μικρότερες χώρες οφείλουν να υπακούουν». ΣΤΟ κατώφλι του 21ου
Το κυπριακό ζήτημα βρίσκεται κυριολεκτικά στο μεταίχμιο. Παραδόξως, συνυπάρχουν αμφότερα τα ενδεχόμενα: είτε θα υπάρξει ιστορική διέξοδος-λύση είτε το κυπριακό ζήτημα θα αποτελματωθεί για καλά και ενδεχομένως θα εισέλθει σε ακόμη πιο επικίνδυνη τροχιά. Η στρατηγική που πολλοί - κόντρα στη συμβατική σοφία
Είναι άλλο πράγμα η ενδεχομένως ενδεδειγμένη ανοχή ή υποστήριξη των κυβερνητικών επιλογών στη σύγκαιρη διεθνή κρίση και άλλο πράγμα η κατανόηση του φαινομένου της τρομοκρατίας και των αιτίων που το προκαλούν. Καταρχήν, η τρομοκρατία, όπως κάθε άλλο αναρχοκοσμοπολίτικο φαινόμενο στις διακρατικές σχέσεις,
Η διαδικασία ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης αποτελεί την κυριότερη πρόκληση της ελληνικής διπλωματίας. Το κοινοτικό μοντέλο είναι από καιρό ένα sui generis φαινόμενο. Συνυπάρχουν και διαπλέκονται σύνθετα και ιδιόμορφα χαρακτηριστικά μιας αναδυόμενης ομοσπονδιακής δομής, η οποία, παραδόξως, υπερκαλύπτεται και
Όλες τις εποχές, όλα τα κράτη κάθε ιδεολογίας διατηρούν ένοπλες δυνάμεις και η ασφάλεια βρίσκεται στην υψηλότερη βαθμίδα των κοινωνικών τους ιεραρχήσεων. Αυτή είναι η πραγματικότητα, τα υπόλοιπα είναι μύθοι και σοφιστείες. Όσον αφορά τη χώρα μας, για παράδειγμα, οι τουρκικές διεκδικήσεις ελληνικού κυριαρχικού
Σύμφωνα με τις διακηρύξεις όλων σχεδόν των πολιτικών ηγετών της Ευρώπης, η συμμετοχή στην ΟΝΕ έχει ως κύριους σκοπούς το ισχυρό κράτος, την οικονομική - νομισματική σταθερότητα, τη βελτίωση της οικονομικής και θεσμικής ανταγωνιστικότητας των κρατών - μελών, την ενίσχυση των εθνικών εξωτερικών πολιτικών
Στο παρελθόν, η Ελλάδα στήριξε πολλές ελπίδες στο διεθνές δίκαιο (πώς θα μπορεί κάποιος να λησμονήσει τις διακηρύξεις για τα «αήττητα νομικά όπλα»;). Ενώ λοιπόν πολλοί από καιρό έλεγαν πως τέτοιες υποθέσεις είναι αβάσιμες επειδή στις διακρατικές σχέσεις ισχύει το «δίκαιο του ισχυρού» και πως θα πρέπει
Μια «εικόνα» αξίζει αμέτρητες λέξεις. Παντού και πάντοτε, στην υποδοχή της εικόνας Άξιον Εστί, παρατηρείται το ίδιο ακριβώς φαινόμενο: «Λατρεία χωρίς όρια». Οι Έλληνες, συναθροίζονται, προσκυνούν, χειροκροτούν, ραντίζουν με λουλούδια και ανάβουν λιβάνι. Σχεδόν όλοι είναι παρόντες: νέοι, γέροντες, πιστοί,
Ο George Kennan υποστήριξε ότι άλλο οι προσωπικές θέσεις και απόψεις και άλλο η συμπεριφορά ενός πολιτικού ηγέτη όταν αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση ενός κράτους. Ως δημόσιο πρόσωπο, έγραψε ο Κέναν, ο ηγέτης «διατρέχει τον μηχανισμό της πολιτικής οργάνωσης και υφίσταται μετασχηματισμό» για να μετατραπεί
Οι απειλές επέμβασης στη σερβική επαρχία του Κοσόβου, θέτουν κλασικά προβλήματα και διλήμματα του τύπου: Ποιος επεμβαίνει; Γιατί επεμβαίνει; Ποιος ωφελείται; ΤΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ για την ελληνική διπλωματία είναι μεγάλα: από τη μια πλευρά οι περιφερειακές φιλίες, συμμαχίες και συμφέροντα, και από την άλλη πλευρά
Τις τελευταίες δεκαετίες, δύο πολιτικοϊδεολογικοί μύθοι με ψευτοεπιστημονικούς μανδύες παγιδεύουν την ελληνική διπλωματία, ακυρώνουν τα ερείσματα της συμμετοχής μας στην Ευρώπη και αποδυναμώνουν την αποτρεπτική μας στρατηγική απέναντι στην τουρκική απειλή. Εξουδετερώνουν, επίσης, τα ερείσματά μας στις
Με τις 615 λέξεις της «Τρίτης Άποψης» θα επιχειρήσω σύντομη τοποθέτηση-απάντηση στην οξύτατη ολοσέλιδη κριτική (βλ. «ΤΑ ΝΕΑ», Πανόραμα, κριτική βιβλίου, 4.11.1997) κατά των θέσεων που αναπτύσσω στο τελευταίο μου βιβλίο με τίτλο «Η εξωελληνική νοοτροπία και τα αίτιά της. Το ζήτημα του διεθνισμού, πατριωτισμού,
Οι αποφάσεις για την ΟΝΕ δεν αφήνουν την παραμικρή αμφιβολία για την παρεκτροπή της διαδικασίας ολοκλήρωσης και την ουσιαστική εγκατάλειψη του «κοινοτισμού» και της «ευρωπαϊκής ιδέας». Η «ΙΔΕΑ» αυτή περιπλανήθηκε και παραπλανήθηκε. Αρχικά απέβλεπε σε μια «ένωση ανθρώπων» με κυριότερο στόχο την ανάδειξη
Λέμε «ναι» στην ένταξη στην ΟΝΕ, «ναι» στις συμμαχίες, αλλά «όχι» στην «ΟΝΕ-μανία», στην υπερβολή και στον λαϊκισμό. Θα μπορούσαμε να εξετάσουμε το θέμα στη βάση τριών θέσεων και τριών αντι-θέσεων. Πρώτη θέση: «πάση θυσία και ανεξαρτήτως κόστους ένταξη στην ΟΝΕ και στον "σκληρό της πυρήνα"». Αντι-Θέση:
Οι ιεραρχήσεις των προτεραιοτήτων μας επηρεάζονται, ενδεχομένως, από μερικές εξόφθαλμα λανθασμένες εκτιμήσεις. Για έξι τουλάχιστον λόγους, η υπόθεση της ΟΝΕ είναι παραφουσκωμένη και μυθοποιημένη. Πρώτον, ο χαρακτήρας της διαδικασίας ολοκλήρωσης κρίθηκε ήδη στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Έκτοτε, οι
Η εθνική μας στρατηγική θα είναι εύρωστη και επαρκώς αποτρεπτική, μόνον εάν υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες ελληνικής νίκης. Οι Τούρκοι ηγέτες, για να αποτραπούν από την εκτέλεση των απειλών κατά της εθνικής μας κυριαρχίας, θα πρέπει να πιστέψουν πως, εάν υπερβούν τα εσκαμμένα, θα αντιμετωπίσουν ελληνική
Αναρίθμητες στοχαστικές και πολιτικές αναζητήσεις απέτυχαν να δώσουν μια συνολική απάντηση στο φιλοσοφικό ερώτημα για τις σχέσεις πνεύματος - αισθητών ή να ορίσουν ένα οικουμενικά αποδεκτό κοινωνικοπολιτικό σύστημα οργάνωσης των ανθρωπίνων σχέσεων. Τι συνέβη ιστορικά; Στην ιστορική διαχρονία, αλλεπάλληλες
Μία από τις μεγαλύτερες πολιτικές απάτες στον δημόσιο διάλογο είναι οι γκρίζες και γενικόλογες αναφορές σε όρους όπως «συντηρητικοί», «φασίστες»/«προοδευτικοί», «δημοκράτες» και η διασύνδεση των τελευταίων με διεθνιστικά ή ειρηνιστικά ιδεολογήματα. Επειδή στις διεθνείς σχέσεις το θέμα συνδέεται άμεσα
Ο εκάστοτε πρωθυπουργός, «φύσει και νόμω» προϊστάμενος του κυβερνητικού σχήματος, είθισται να εγγυάται την άψογη οργάνωση και λειτουργία των δύο κρίσιμων «υπουργείων Εθνικής Στρατηγικής», δηλαδή των υπουργείων Άμυνας και Εξωτερικών. Ο ΑΝΔΡΕΑΣ Παπανδρέου, υπενθυμίζεται, το 1981 ανέλαβε ο ίδιος το υπουργείο
Η αμερικανική (!) επέμβαση στη σερβική επαρχία του Κόσοβο παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο και σφετερίζεται τους διεθνείς θεσμούς. Υποτιμά, επίσης, τη νοημοσύνη μας, επειδή για να προωθηθούν τα αμερικανικά γεωπολιτικά συμφέροντα, η επέμβαση εκτελείται στο όνομα της «συλλογικής ασφάλειας» και της «διεθνούς
Με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο, η αναθέρμανση της αντιπαράθεσης Αράβων - Ισραηλινών αναδεικνύει την τραγική διάσταση πολλών διεθνών διαφορών, επιβεβαιώνει τον αδιέξοδο χαρακτήρα των διλημμάτων όταν συγκρούονται «δύο δίκαια» και υπενθυμίζει τη διαπίστωση του Θουκυδίδη πως στις διεθνείς σχέσεις «το δίκαιο λογαριάζεται
Οι σχέσεις Κύπρου - Ευρωπαϊκής Ένωσης βρίσκονται στο μεταίχμιο. Αναμενόμενα θα αντιμετωπίσουμε στρατιωτικούς εκβιασμούς και αναρίθμητες διπλωματικές παγίδες. Συντομογραφικά, θα αναφερθώ στις βασικές πτυχές του ζητήματος σε αναφορά με τους πρόσφατους ελιγμούς της Άγκυρας και του Ραούφ Ντενκτάς. Καταρχάς
Ενώ είμαστε στα πρόθυρα μεγάλων αποφάσεων, που θα μπορούσαν να είναι η αρχή του τέλους ενός μεγάλου προβλήματος της εξωτερικής μας πολιτικής, οι προτάσεις του γ.γ. του ΟΗΕ ενδεχομένως τροχοδρομούν εξελίξεις προς την ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση: Πρώτον, ενώ πάγια στρατηγική μας τα δέκα τελευταία χρόνια
Είναι προφανές ότι η αλλαγή χιλιετίας εξάπτει τη φαντασία, τροφοδοτεί τον ουτοπισμό και συχνά οδηγεί σε έξαρση αθεμελίωτων ή μπερδεμένων θέσεων για τη διεθνή πολιτική. Ασφαλώς, το δικαίωμα ελεύθερης έκφρασης του καθενός είναι αδιαμφισβήτητο. Αναμφίβολα, επίσης, μερικές αθυρόστομες και ουτοπικές θέσεις
Μετά τον πόλεμο η σύναψη συμμαχιών είναι παράδειγμα προς μίμηση, ενώ τα «Πιπινέλεια δόγματα» συμμετοχής σε αυτές και οι δοξασίες περί «κόσμων στους οποίους ανήκουμε» παράδειγμα προς αποφυγή. Αντίστοιχα, τη δεκαετία του 1980, οι στόχοι της Ελλάδας για επίτευξη ισόρροπων και συμμετρικών σχέσεων με τις
Η μακρόχρονη βιωσιμότητα ενός κρατικού συστήματος στο άναρχο διεθνές σύστημα συναρτάται με κρίσιμες συγκλίσεις στο επίπεδο της κοινωνίας, ως προς θεμελιώδεις κοσμοθεωρητικές και βιοθεωρητικές νοηματοδοτήσεις του «τρόπου ζωής», της «αλήθειας», του κόσμου και της ιστορίας. Οι περιπέτειες του νεοελληνικού
Οι βουλευτικές εκλογές στην Κύπρο αντί αφορμής σοβαρού πολιτικού διαλόγου έγιναν αιτία πολλών παραπολιτικών προσωπικών αιχμών, χοντροειδών ανακριβειών και διολισθήσεων προς απίστευτες θέσεις. Μέχρι που ακούσαμε πως... η ΕΟΚΑ Β' θέτει σε κίνδυνο την «συνομοσπονδία». Έλεος... Επειδή το Κυπριακό είναι ζήτημα
Τι είναι λοιπόν η πατρίδα μας; Μήπως είναι, πλέον, η Ευρώπη, που τώρα έχει και κοινό νόμισμα; Μήπως, σ' αυτή την Ευρώπη εδραιώνονται ολοένα και περισσότερο η ειρήνη, η σταθερότητα και ο «ορθός λόγος»; Ακόμη και αν απαντούμε καταφατικά, επειδή η Ευρώπη είναι κοινωνικά, πολιτικά και διπλωματικά η σημαντικότερη
«Διεθνής Θεωρία, Τα Τρία Ρεύματα Σκέψης». Αυτός είναι ο τίτλος του βιβλίου του Martin Wight, ένα από τα καλύτερα συγγράμματα διεθνών σχέσεων στη διεθνή βιβλιογραφία, τώρα δημοσιευμένο και στην ελληνική γλώσσα (Εκδόσεις Ποιότητα, Αθήνα 1998, 416 σελίδες, μετάφραση Ηρακλεία Στροίκου). ΑΡΙΣΤΟΤΕΧΝΙΚΑ, εύληπτα,
Η επικείμενη ένταξη της Ελλάδας στην ΟΝΕ είναι θετική εξέλιξη, εάν εκτιμάται πως ενισχύει τη θέση, τον ρόλο και τις δυνατότητες της Ελλάδας στην Ευρώπη και διεθνώς. Η ΟΝΕ συναρτάται, κατά κύριο λόγο, με τη σχέση οφέλους - ζημίας στην οικονομία, τις συνέπειες στη διπλωματία μας και τις επιπτώσεις στην
Η αφορμή της επίκαιρης κρίσης είναι η αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες. Τα αίτια είναι οι αντιφάσεις που ταλανίζουν τις μετα-νεωτερικές κοινωνίες. Σχετίζονται με το κλασικότερο πρόβλημα του ανθρώπινου είδους: Την οντολογία της «Πόλης». Δηλαδή, τη δημιουργία κοινωνιών, την ανάδειξη των πολιτειακών
Το διεθνές δίκαιο, τα κυρίαρχα έθνη-κράτη και τα συστήματα συλλογικής ασφάλειας αποστολή των οποίων είναι η στήριξη της εθνικής κυριαρχίας, συνιστούν κατακτήσεις του ανθρώπινου πολιτισμού. Ουσιαστικά, τόσο ως θεσμοί όσο και ως συστήματα συλλογικών κοσμοθεωρητικών παραδοχών η ανάδειξη των εθνών-κρατών
Άλλο πράγμα είναι η συμπόνια στα αθώα θύματα ενός τρομοκρατικού εγκλήματος όπως αυτό του Μανχάταν ή αντίστροφα ο χαιρέκακος συμψηφισμός με ανάλογης σημασίας εγκλήματα και άλλο πράγμα είναι η ερμηνεία των αιτίων των διεθνών συγκρούσεων. Το αποτρόπαιο τρομοκρατικό κτύπημα και οι αντιδράσεις σ' αυτό επιβεβαιώνουν
Η ιστορία διδάσκει πως η διπλωματία των μεγάλων δυνάμεων δεν είναι ούτε «συντηρητική» ούτε «προοδευτική» αλλά πάντοτε ηγεμονική. Το ζήτημα που τίθεται, επομένως, εάν και όταν υπάρξει αλλαγή κυβέρνησης στις ΗΠΑ, είναι η αναζήτηση αποχρώσεων εναλλακτικών ηγεμονικών συμπεριφορών μεταξύ των «φιλελεύθερων
«Ή στραβός είν' ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε». Ο «γιαλός» είναι η κρατούσα αντίληψη περί έθνους στην Ευρώπη και το «καράβι», που μάλλον στραβά αρμενίζει, είναι η αντίστοιχη αντίληψη ορισμένων Ελλήνων διανοουμένων περί έθνους - κράτους. Τελευταία, αναβιώνουν σοβινιστικές «ευρωιδεολογίες» της δεκαετίας
Οι γενικοί προσανατολισμοί λύσης του Κυπριακού που πρότεινε ο γ.γ. του ΟΗΕ Κόφι Ανάν και που ήδη γνωρίζουμε είναι απελπιστικά μαξιμαλιστικοί υπέρ των Τούρκων: Νομιμοποιούν τα τετελεσμένα του 1974, αντίκεινται στις αποφάσεις του ΟΗΕ, αποσκοπούν στη δημιουργία ενός τερατώδους, μη λειτουργικού και αντιδημοκρατικού
Μετά τα «άμυαλα κτήνη» (και τη «συγγνώμη») και μετά την εκτόνωση κατά του Νεμπιόλο με υπονοούμενα περί «ιταλικής Μαφίας» (που πιθανώς να συνέβαλαν στην αλλαγή της ιταλικής θέσης στο Κυπριακό), δεν έχουμε ασφαλώς την πολυτέλεια ούτε για «νέα συγγνώμη» αλλά ούτε για σπασμωδική αντιμετώπιση της μεγαλύτερης
Ανάπτυξη και βελτίωση ενός εκάστου πανεπιστημίου με την ίδρυση νέων Τμημάτων (ουσιαστικά, κάθε Τμήμα είναι «Πανεπιστήμιο εντός Πανεπιστημίου») είναι κορυφαία στιγμή συζήτησης και αποφάσεων για ζωτικές πτυχές της ανώτατης εκπαίδευσης. Στοιχειώδης σοβαρότητα σημαίνει πως κάθε απόφαση για την ίδρυση ενός
«Η ελληνική κυβέρνηση θα χάσει συντόμως και τους ελάχιστους βαθμούς ελευθερίας στη διαμόρφωση της οικονομικής μας πολιτικής», έγραψαν οι εφημερίδες εν όψει της προχθεσινής άτυπης συνάντησης των υπουργών Οικονομικών της Κοινότητας στη Βιέννη. ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ερώτημα, βεβαίως, είναι: Ποιος θα κερδίσει τις αρμοδιότητες
Η απόφαση του Ελσίνκι είναι περισσότερο συμβολική επιβεβαίωση δρομολογημένων εξελίξεων και λιγότερο αφετηρία μιας «νέας εποχής». Η αδυσώπητη αναμέτρηση μέσων και θελήσεων Ελλάδας - Τουρκίας, αναμενόμενα, θα ενταθεί. Σε σύγκριση με το παρελθόν, εξάλλου, όταν είχαμε θεσμικό και πολιτικό πλεονέκτημα στον
Η αξία μιας ανάλυσης διεθνών σχέσεων μπορεί να εκτιμηθεί με κριτήριο την ποιότητα των θεωρήσεών της για τον πόλεμο. Όποιος είναι αδαής περί τον πόλεμο είναι στοχαστικό νήπιο στις εκτιμήσεις του για το διεθνές σύστημα. Ποτέ δεν θα καταλάβει, για παράδειγμα, πώς η θεμελιώδης φύση των διεθνών σχέσεων και
Όταν αυτόκλητοι αντιπρόσωποι της «διεθνούς κοινότητας» επεμβαίνουν στο εσωτερικό λιγότερο ισχυρών κρατών, με κύρια στηρίγματα ακραία νεωτερικά και νεοφιλελεύθερα ιδεολογήματα διανθισμένα με προπαγάνδα που υποτιμά τη νοημοσύνη ακόμη και ηλιθίων, πολλοί είναι αυτοί που τηρούν σιγή ιχθύος, ή χειρότερα,
Πρώτον, η διεύρυνση του οικονομικού και πολιτικού χώρου της Κοινότητας αποτελεί μια θετική εξέλιξη για το εγχείρημα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Πέραν αυτού, όμως, θα πρέπει, πρώτον, να εκτιμηθούν με ψυχραιμία και ορθολογισμό οι συνέπειες που προκαλεί η αντίφαση μεταξύ διεύρυνσης και εμβάθυνσης, και δεύτερον,
Είναι απίστευτη η ευκολία με την οποία ανακατεύονται λαοί, κοινωνίες και κανονιστικές δομές για να καλλιεργηθεί η εικόνα της επερχόμενης, δήθεν, ευρωπαϊκής πολιτικής ένωσης. Το βασικό ερώτημα είναι κατά πόσον ο «ευρωσκεπτικισμός» είναι βάσιμος. Ποιων οι θέσεις είναι ορθές: Του Ζακ Ντελόρ, του Τάκη Λαμπρία
Οι προτάσεις Φίσερ για «σκληρούς πυρήνες» στην Ευρώπη αποκρυσταλλώνουν τις τάσεις σε θεσμικό, ιδεολογικό και πολιτικό επίπεδο την τρέχουσα δεκαετία. Οι αντιδράσεις, εξάλλου, καταγράφουν σύγχυση, αμηχανία και αποπροσανατολισμό. Οίκαδε, φουντώνει το «σύνδρομο του ανήκειν» σε σκληρούς πυρήνες με τρόπο που
ΤΟΥΣ τελευταίους αιώνες, η κρατική κυριαρχία, το δικαίωμα ανεξαρτησίας - αυτονομίας, το δικαίωμα εσωτερικής αυτοδιάθεσης και η μη επέμβαση στο εσωτερικό των κρατών, είναι οι θεμελιώδεις αρχές Διεθνούς Δικαίου και το υπέρτατο καθεστώς ρύθμισης των διακρατικών σχέσεων. Εάν γενικευθεί η παραβίασή τους,
ΕΑΝ ΕΙΜΑΣΤΕ σοβαρή, υπεύθυνη και αξιόπιστη χώρα, σήμανε όχι το τέλος, αλλά η ώρα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου (ΕΑΧ). Δεν πρέπει να ξεχνούμε πως στις τελευταίες εθνικές εκλογές, ο Πρωθυπουργός διακήρυττε πως ο ΕΑΧ ήταν μια από τις σημαντικότερες επιτυχίες του κόμματός του. Και όντως είναι: θέτει την Κύπρο
ΕΙΝΑΙ ανίερο, εξαιτίας ενός τραγικού συμβάντος, να γίνεται εκμετάλλευση των ειρηνόφιλων και ανθρωπιστικών αισθημάτων του ελληνικού λαού για να συγκαλυφθούν τα μεγάλα ιστορικά και γεωπολιτικά προβλήματα Ελλάδας - Τουρκίας. Ο Παναγιώτης Ήφαιστος στην «Τρίτη άποψη», σελ. 6. «ΧΡΟΝΙΑ της γυναίκας» φέτος στον
Στην Ελλάδα της Απελευθέρωσης και του Εμφυλίου μπορούσε κανείς να δει πολλών ειδών παρελάσεις: από τον στρατό του ΕΛΑΣ να παρελαύνει στις πόλεις που είχε υπό τον έλεγχό του - παρήλαυνε κανονικά και την 25η Μαρτίου - μέχρι αμερικανικά ναυτικά αγήματα να παρελαύνουν μπροστά στον Άγνωστο Στρατιώτη - κάτι
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ. «Διπλωματία και Στρατηγική των Μεγάλων Ευρωπαϊκών Δυνάμεων Γαλλίας, Γερμανίας, Μεγάλης Βρετανίας». (Εκδόσεις «Ποιότητα», Αθήνα, 1999). Ο συγγραφέας καλύπτει μεγάλο κενό της ελληνικής βιβλιογραφίας διεθνών σχέσεων και ευρωπαϊκής πολιτικής. Η προσέγγιση υιοθετεί την παράδοση του Θουκυδίδη:
Έλληνες και Κύπριοι μαθητές έχουν τα πιο πατριωτικά αισθήματα ανάμεσα σε νέους από 28 χώρες του πλανήτη, όπως προκύπτει από την έρευνα της Διεθνούς Ένωσης για την Αξιολόγηση της Εκπαίδευσης (ΙΕΑ) που πραγματοποιήθηκε σε 90.000 μαθητές, ηλικίας 14 ετών, σε 28 χώρες (ανάμεσά τους η Αυστραλία και οι ΗΠΑ).
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ. Διπλωματία και Στρατηγική των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων Γαλλίας, Γερμανίας, Μεγάλης Βρετανίας. Εκδόσεις Ποιότητα - Βιβλιοθήκη Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων. Αθήνα, 1999. Σελ. 370. Ένα αποκαλυπτικό βιβλίο για τις μεγάλες δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης έγραψε ο καθηγητής Διεθνών
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ: «Ιστορία, Θεωρία και Πολιτική Φιλοσοφία των Διεθνών Σχέσεων». Εκδόσεις «Ποιότητα» (Ομήρου 27 και Σόλωνος). Αθήνα 1999. Σελ. 450. Ο συγγραφέας του βιβλίου Παναγιώτης Ήφαιστος είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Στους φοιτητές του πανεπιστημίου ο κ. Ήφαιστος διδάσκει
Ποία η ταυτότητα του Νεοέλληνα; Έλα ντε... Επί περίπου τρεις αιώνες δεν έχουν σταματήσει οι αντιπαραθέσεις μεταξύ «παραδοσιακών» και «νεωτερικών», όποιες ετικέτες κι αν είχαν οι δύο πλευρές. Το περιοδικό καλεί τους αναγνώστες του (με βάση την «ανοικτή ελληνικότητα» που υπερασπίζεται) να μελετήσουν τα
A/A
Ημ.Εκδοσης
Τίτλος Αρθρου - κλίκ στον τίτλο για μετάβαση on line
Συντάκτης
Επιτυχία
1
15/04/2003
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
2
13/11/2002
Ανάν: Κυπριακό τερατογένεση
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
3
11/11/2002
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
4
07/11/2002
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
5
31/10/2002
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
6
06/03/2002
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
7
06/02/2002
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
8
22/01/2002
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
9
12/12/2001
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
10
14/11/2001
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
11
17/10/2001
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
12
19/09/2001
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
13
22/08/2001
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
14
25/07/2001
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
15
27/06/2001
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
16
30/05/2001
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
17
02/05/2001
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
18
04/04/2001
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
19
07/03/2001
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
20
07/02/2001
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
21
10/01/2001
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
22
13/12/2000
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
23
15/11/2000
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
24
18/10/2000
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
25
20/09/2000
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
26
24/08/2000
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
27
27/07/2000
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
28
30/06/2000
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
29
31/05/2000
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
30
03/05/2000
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
31
05/04/2000
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
32
08/03/2000
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
33
09/02/2000
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
34
12/01/2000
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
35
15/12/1999
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
36
17/11/1999
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
37
20/10/1999
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
38
22/09/1999
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
39
25/08/1999
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
40
28/07/1999
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
41
30/06/1999
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
42
02/06/1999
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
43
05/05/1999
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
44
07/04/1999
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
45
29/03/1999
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
46
10/03/1999
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
47
10/02/1999
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
48
13/01/1999
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
49
31/12/1998
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
50
16/12/1998
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
51
18/11/1998
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
52
21/10/1998
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
53
23/09/1998
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
54
26/08/1998
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
55
29/07/1998
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
56
01/07/1998
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
57
17/06/1998
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
58
06/05/1998
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
59
10/04/1998
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
60
25/02/1998
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
61
04/02/1998
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
62
14/01/1998
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
63
03/12/1997
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
64
12/11/1997
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
65
22/10/1997
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
66
01/10/1997
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
67
10/09/1997
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
68
20/08/1997
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
69
30/07/1997
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
70
09/07/1997
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
71
18/06/1997
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
72
14/05/1997
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
-
1 15-02-1998 Το ΒΗΜΑ B10 ΔΗ Τουρκική απειλή και η Εθνική Στρατηγικήιάλογος Π. ΗΦΑΙΣΤΟΣ 5424