Παναγιώτης Ήφαιστος
Καθηγητής, Διεθνείς Σχέσεις-Στρατηγικές Σπουδές
Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών
www.ifestos.edu.gr -- www.ifestosedu.gr -- info@ifestosedu.gr -- info@ifestos.edu.gr
εμπλουτίζεται διαρκώς
Επίκαιρα ζητήματα τουρκικής εξωτερικής πολιτικής
10.5.2010. Η εφαρμογή της στρατηγικής Νταβούττογλου, Συρία
7.4.2010. Η στρατηγική Νταβούτογλου σε εφαρμογή
Νταβούτογλου ο νέος υπουργός εξωτερικών της Τουρκίας
Κοινό αφετηριακό σημείωμα των σελίδων για την Τουρκία
================================
10.5.2010. Η εφαρμογή της στρατηγικής Νταβούττογλου, Συρία
Σημ. Ήφ. Μια εβδομάδα πριν την έλευση της μισής τουρκικής κυβέρνησης στην Αθήνα -και ένα απίστευτο άρθρο σε κυριακάτικη εφημερίδα που παρουσίαζε το Αιγαίο ως no man' s land όπου όλοι θα κάνουν businness χαρούμενοι και αγκαλιασμένοι- και δέκα μέρες πριν την κυκλοφορία του Στρατηγικού βάθους του Νταβούτογλου, ενέχει πλέον τεράστιο διεθνολογικό ενδιαφέρον η συστηματική και μεθοδική εφαρμογή της πολιτικής του.
Presidents al-Assad and Gul: Syrian-Turkish Relations Based on Solid Foundations, Developing Well May 08, 2010 http://www.sana.sy/eng/269/2010/05/08/286960.htm
|
|
Istanbul, (SANA) – President Bashar al-Assad and Turkish President Abdullah Gul affirmed on Saturday that Syrian-Turkish relations are based on solid foundations, and developing well in all fields. President al-Assad added that the two countries are working to achieve peace in the region and prevent war. "It seems that peace is not sought by the Israelis, the President stressed adding that Syria is committed to Turkish mediation and that Israel does not want peace," the President said. Turkish president, meanwhile, said Syrian-Turkish relations are based on solid foundations and that the two peoples are brothers. He added that the region can no longer bear a burden of war and that the Syrian side, starting from President al-Assad, has expressed willingness to start the talks from the same point. Following is the full text of the press conference President Bashar al-Assad and the Turkish President Abdullah Gul on Saturday held talks in the presence of Foreign Minister Walid al-Moallem, Presidential Political and Media Advisor Dr. Bouthaina Shaaban, Assistant Foreign Minister Abdul Fattah Ammoura, Turkish Deputy Prime Minister, Minister of State for Media Affairs Bulent Arinc, Turkish Deputy Prime Minister, Minister of State for Customs Affairs Hayati Yazici and Turkish Foreign Minister Ahmet Davutoglu.
After that Presidents al-Assad and Gul held a press conference on topics discussed during the talks. President al-Assad began the joint press conference by thanking President Gul and the Turkish government and people for the hospitality they show every time he visits Turkey. "We as Syrian and Turkish officials no longer feel that we're traveling from one country to another when we visit each other. This reflects the reality of the feelings that prevail on the public level and the development and consolidation of this relationship over the past years in political and economic fields, which expresses the reality of the historic and cultural relations between the two countries... Today, we seek and work to renew these relations in each visit and meeting among officials or citizens from the two countries," President al-Assad said. Syrian-Turkish relations have become a reality He affirmed that Syrian-Turkish relations and their considerable positive outcomes have become a reality in politics, economy and all other fields that no one can deny. "In the past when we said reality it meant having something imposed on us and accepting it, but today this status quo is imposed and created itself by itself… It is a reality that is subject to our interests. We are not subject to it at all. It has not come from outside… The content of this reality is our mutual need for each other as well as our joint interests and similar cultures." The President wondered who could have imagined a few years ago seeing this region from the Middle East to the Caucasus moving in this direction, saying "If we look today at the Syrian-Turkish relations, the Syrian-Iranian relations, Turkish-Iranian relations, Turkish-Armenian relations, and now the relations between Syria and Azerbaijan and Armenia, we will find that these relations are developing from the Caucasus to the Middle East… Turkey is geographically the natural part between these two regions, therefore it has a big responsibility in this relationship. I'm sure that over the next ten years, we will see a much better map than the current one in which we live in. Syrian-Turkish relations are a model for relations between any two countries "President al-Assad went on to say that all officials he had met recently said that Syrian-Turkish relations are a model for relations between any two countries and that there is general relief over these relations." "It may be difficult to measure what has been achieved during the past few years because the situations in general in this region can only be described as bad… But if we want to evaluate – it is difficult to evaluate in terms of numbers – what has been achieved, it is sufficient to imagine how the situation today could have been if the relations between us had been cold or not good… It is enough to make this comparison to know where we were, where we are, and what these effects are," he added. "Syrian-Turkish relations are not only bilateral relations, but they also express the interests of all the countries of the region in general and the Arab states in particular …We see that there have been enthusiasm and eagerness towards this relationship with Turkey over the past few years… This was represented through the Arab-Turkish Council and through Turkey's latest participation in the Arab Summit in Libya," the President added. He went on to say that the positive outcomes of the Syrian-Turkish relations push us to further develop them in order not to be overtaken by time otherwise we will be defeated by crises and we will not have a place among countries of the world. In this framework, I visit Turkey today …Visits between Syria and Turkey nowadays acquire more importance than ever, mainly after signing the recent agreements in the framework of the Strategic Cooperation Council, the President said. He added ''Syrian-Turkish relations have already developed but in the last month they developed rapidly. With this development new problems come to surface. This doesn't mean that we have to wait till we meet in this summit to address these problems…Tow days ago, Turkish Minister of Higher Education was in Syria to discuss issues of scientific research and a month before I received a governmental delegation in the domain of scientific research cooperation…Ten days ago, a Turkish delegation visited Syria to discuss the obstacles hindering export and import between the two countries in addition to the joint investments." Syrian and Turkish officials will meet to follow up solving obstacles He continued ''We discussed main topics in this regard and agreed on some steps…We will ask the officials to meet again to follow up solving these obstacles and go through their details…Relations between the two countries are moving rapidly and there are intensified meetings...Every month there is at least one or more delegations between the two countries to discuss these matters…Obstacles are constant.. We continue solving these obstacles but others appear. '' Syria is committed to the Turkish mediation The Israelis are not used to honest mediation neither to successful mediation Israel is not seeking peace "President Gul and I discussed the peace issue… The logical question might be what peace you are talking about…There is no peace, there is no peace process, and there is no partner…. We agree upon this point in advance. But I assured President Gul Syria's commitment to the Turkish mediation in which we see a solution - It is a problem at the same time - since the Israelis are not used to honest mediation neither to successful mediation because a successful mediation means achieving peace." "It seems that peace is not sought for by the Israelis…But we stress on the Turkish mediation and role, and confirm that Israel is not a partner, at least in the current phase. I don't believe that it was a partner in the preceding stage. Nobody in this region forget what Ehud Olmert did when he wanted to respond to Prime Minister Erdogan within days on peace…the response was attacking Gaza and killing of thousands…We do not forget what is happening now in Gaza under the siege and what is happening in Jerusalem." "On this occasion, I thanked President Gul and naturally through him the Turkish people for what Turkey has recently done in sending aid to Gaza, an attempt to break the siege that may remain politically until we can at least ease its humane repercussions," President al-Assad added. Iraqi government has two tasks He said that "regarding Iraq, viewpoints were in agreement on the next Iraqi government which has two tasks: Uniting all Iraqis in order to restore Iraq's natural role. This, of course, means ending the occupation. The second point is that this government must be able to build good relations with Iraq neighboring countries." All countries have a right to possess peaceful nuclear energy They should begin with inspection in Israel Regarding the nuclear issue, President al-Assad said "We agree on the right of all countries to possess peaceful nuclear energy, in addition to freeing the Middle East from all weapons of mass destruction… Syria's viewpoint is that they should begin with inspection in Israel, and then they can talk about the remaining countries." "I wished to President Gul that the Turkish-Armenian relations would continue to develop despite all the setbacks – which are natural – that appear at the beginning of any relations," he added. President al-Assad congratulated the Turkish people for the launch of the TRT channel in Arabic, saying it will represent a new and parallel way for binding the brotherly relations between the Arab and Turkish peoples. Nobody wishes war The state of no-war, no-peace must end In response to a question on the deterioration of the situation in the region, Israel's beating war drums, Syria's interpretation of this situation, and whether or not war is coming, President al-Assad said "I agree with my brother President Gul that nobody wishes war…The problem is that the state of no-war, no-peace must end with peace or war. Therefore, when we work with Turkey to achieve peace, we do that in order not to see what we don't wish...The problem is that we can't just wish, we must also move forward in this direction…When we see that a government took many steps against peace, then we are concerned that this means war…But this doesn't mean that we predict as this remains a hypothetical answer." "Nobody knows what is being plotted…Even if the possibility is one percent, we work to prevent this possibility and we don't spend time talking about percentages because when one percent becomes a reality it becomes 100 percent. Therefore the only solution is to work for achieving peace to prevent war even if the percentage is very low." On whether Syria is afraid of external or internal factors that may interfere to divert Syrian-Turkish relations to a track not wanted by the two countries, President al-Assad said "Any relation not protected, somebody will harm it because people are different…We can't say that all the people in any place in the world have the same point of view on any subject… Like any other subject, there are different points of view towards Syrian-Turkish relations; either extremely 'with' or extremely 'against' or 'in between', but the general situation in this case is the public situation." "We can with all relief say that the general public situation is the situation which support this relation by the Syrian people or the Arabs in general and by the Turkish people…If this relation remained restricted to the official level - which is restricted to the people within it - it be maybe harmed if there is anyone who wants to do that in Syria or Turkey, "he added. President al-Assad added, ''Maintaining Syrian-Turkish relations is achieved by expanding them through getting down the pyramid…Relations start at the top of the pyramid before descending to the governmental, then the institutional and popular levels comprising various hues: the educated, academics, NGOs, trade relations and popular relations across borders…Only then can these relations become immune as we seek them to be, and therefore we cancelled visas which was an important step…and that's why we assess the obstacles hindering communication among different categories at every stage.'' President al-Assad added, ''Maintaining Syrian-Turkish relations is achieved by expanding them through getting down the pyramid…Relations start at the top of the pyramid before descending to the governmental, then the institutional and popular levels comprising various hues: the educated, academics, NGOs, trade relations and popular relations across borders…Only then can these relations become immune as we seek them to be, and therefore we cancelled visas which was an important step…and that's why we assess the obstacles hindering communication among different categories at every stage.'' President al-Assad added, ''Maintaining Syrian-Turkish relations is achieved by expanding them through getting down the pyramid…Relations start at the top of the pyramid before descending to the governmental, then the institutional and popular levels comprising various hues: the educated, academics, NGOs, trade relations and popular relations across borders…Only then can these relations become immune as we seek them to be, and therefore we cancelled visas which was an important step…and that's why we assess the obstacles hindering communication among different categories at every stage.'' ''There are interests and there's an emotional part in this relation but part of it is built on interests …There's no worry when we connect emotions with interests, and any group that could be harmed by or opposed to this relation can achieve nothing,'' President al-Assad added. President al-Assad went on to say, ''I have something to add on this question, and my answer is theoretical because your question is hypothetical. If you ask me if this happened I can say: No…Practically, we have never noticed any attempt in Turkey over the process of this relation, at least since 2004 until now, to obstruct it, and the same applies in Syria, and what we are talking about is a general matter for any two countries, but concerning Syria and Turkey, we have never seen any single attempt in this regard,''. On the Iranian nuclear issue and the Turkish mediation in this regard, President al-Assad said, ''We discussed this and I asked President Gul that Turkey continues its important role on the basis of trust that developed between the Turkish and Iranian governments and Turkey's broad relations with world countries, but any political move must be based on a reference which is to be the basis for any initiative or viewpoint.'' ''We are among countries that signed the Nuclear Non-Proliferation Treaty, and any initiative must be built on this agreement which clearly entitles any country to possess peaceful nuclear energy while at the same time defining mechanisms to monitor the activities of this country,'' the President added. Western countries have gone beyond the NPT ''The problem which this file has been going through for years, along with the whole region, is that countries which came up with initiatives, especially western countries, have bypassed the NPT with respect to monitoring and brought the issue outside the IAEA to the Security Council, and when it comes to the content of the initiatives presented by these countries there was ambiguity regarding any country which possesses this energy and replaced this reference with trust and that we trust or don't trust this country…A simple question: Who trusts these countries in the first place, and who gave them right to tell who is to be trusted and who is not?" President al-Assad went on to say, ''International relations are not built on confidence... Personal relations are built on trust, which later could be built on institutional work, systems, laws, mechanisms...etc, and then the solution is abiding by Non-Proliferation agreements and all other details and initiatives will lead nowhere or any solution,'' ''I believe that Turkey, like Syria and many other countries, support the stance that everything must be done in compliance with the international agreements, which we call international legitimacy. They speak about the international community and violate international legitimacy...This carries contradiction...And this is how Syria sees it.'' In reply to a question on awakening Arab and Muslims to confront Israeli judaization attempts, demolishing houses, burning mosques and expanding settlements, President al-Assad asked: ''What role can the international community play to stop Israeli practices? Unless Israel pays the price and feels the consequences of its unacceptable measures on the international levels, this talk will remain mere condemnation and denunciation with no tangible results.'' ''We cannot answer on behalf of the Islamic countries…This can be achieved collectively and not only by Syria…Either way, we don't have relations with Israel and nothing will change for us…Our stance is clear enough…We have lands under occupation, but Turkey has relations with Israel and many world countries can affect Israel..., but there's an Islamic bloc, as we said earlier, which needs discussion with Islamic countries… The international bloc has started to at least condemn…maybe this is a positive step but I can say this discussion will lead us nowhere", the President added. Gul: Significant developments have taken place in Turkish-Syrian relations For his part, President Gul pointed out in his speech that Turkey shares long borders with Syria, and that there are big joint projects for the interests of the two countries' peoples, noting that important and significant developments have recently taken place in both countries, and that relations between them, carried out by officials and on the popular levels, are based on solid foundations. "We held talks with my friend President al-Assad as well as bilateral talks among delegations…We saw that relations are developing well …we are satisfied… canceling visas had a significant impact, as well as the Free Trade Zone between the two countries that helps develop trade relations, something we care greatly about because we believe that rapprochement between the two countries brings us closer and closer." "Political stability and trust between the two countries will bring stability to the region. It will achieve security and happiness," President Gul said, expressing support for relations in scientific fields and developing them further, He noted that signing of two agreements today in the fields of customs and media was a proof for what the two countries are doing. We are concerned with peace talks, particularly between Syria and Israel President Gul went on to say "We discussed the Iranian nuclear problem and affirmed the need to resolve it diplomatically… We are also concerned with peace talks, particularly between Syria and Israel, between Lebanon and Israel, and Palestine and Israel… we are very concerned with solutions… I thank my dear brother President of Syrian Republic for the trust he gave us in this regard." He added that Syria and Turkey stressed the need for an Iraqi government that expresses the will of the Iraqi people, which will have significant indicators and will help stabilize the region. Answering a question on war drums in the region, President Gul said "First of all, we don't want to hear the word 'war' as the region can no longer bear a burden like that. What had happened in Gaza had poured water from the pot. This region cannot bear any activities similar to war. Nobody in the world can be sympathetic with war or indifferent to it. Therefore we do not want to see or hear anything of this kind. "Everyone must specify policies and take steps delicately accordingly," he added. On how the improvement of Syrian-Turkish relations reflected on Turkish-Israeli relations, Gul pointed out that Syrian-Turkish relations are based on solid foundations and that the two peoples are brothers which makes these relations natural, affirming that he and President al-Assad are working on various levels to bolster these relations and develop them. In reply to a question about the reactivation of Turkey's role in the resumption of indirect talks between Syria and Israel, in light of the presence of the extremist government in Israel, President Gul said that there is a real fact that no results could be reached to through war, but rather through diplomacy and dialogue, this has been proved globally. That is why there is a big problem in the region. This problem is not only the issue of Arabs and Israel, it is rather the most important to the entire world after the Second World War this has been proved globally. "The most important cause faced by the whole world, following World War Second, was Mideast Peace Process, which actually was the source for several events taking place in the far regions of the world."That is why, the priority for the whole world is the achievement of Mideast Peace, starting from Israel and Palestine and the foundation of Palestinian State on its soil. This is not sufficient; there are also Israel and Syria, Israel and Lebanon; a solution should be found to achieve permanent peace,'' said President Gul. 'Few years ago, based on the trust given by Syria- to the Turkish role- and the trust given by the then Israeli government, Turkey started to play its role. Turkey indeed made important steps to a certain extent; the whole world has seen that, even the Israeli government evaluated the point reached to and the just unbiased stance taken at that time by Turkey. Unfortunately, in the aftermath of Gaza events, it was not possible to continue those efforts,'' President Gul added. Syria has expressed willingness to start the talks from the same point ''Once more, I do repeat that the Syrian side, starting from President al-Assad, has expressed willingness to start the talks from the same point. Syria has repeated this willingness several times. We thank the Syrians very much for their trust in the Turkish Government, their trust was not announced behind closed doors; it was rather announced before the entire world. However, we have heard only NO voice from the Israeli side!" In reply to another question about the role of the Organization of Islamic Conference (OIC) in appealing to Arabs and Moslems to save Palestine, president Gul said: "Jerusalem is not only for the Palestinians, or just an Arab issue....It is rather the cause of the Islamic World. Excavations under Jerusalem and the measures taken against the City are dangerous.'' He pointed out that Turkey has discussed the issue of Jerusalem with many countries including Syria and the United States. In presence of Presidents al-Assad and Gul a cooperation agreement in the field of press and information, and another agreement on the joint use of border crossing points of Qamishli, and Nassib were signed. President al-Assad and Mrs. al-Assad started a two-day work visit to Istanbul Saturday. They were received by President Abdullah Gul of Turkey and Mrs. Gul. President Bashar al-Assad and Mrs. al-Assad held a meeting with President Gul and Mrs. Gul. Later, President Gul and Mrs. Gul held a dinner banquet in honor of President al-Assad and Mrs. al-Assad.
|
-----------------------------------
7.4.2010. Η στρατηγική Νταβούτογλου σε εφαρμογή
Σημ. Π. Ήφ. Διάβασα πολλά για τις κινήσεις Ερτογάν / Νταβούτογλου όπως αυτή που αναφέρει το σχόλιο που παραθέτω. Θα έλεγα ότι όλα αυτά θα γίνουν κατανοητά όταν σε μερικές εβδομάδες κυκλοφορήσει στα Ελληνικά το Στρατηγικό βάθος του Νταβούτογλου.
Τρίτη, 06 Απριλίου 2010
--------------------------------------------
Η σύνθεση της νέας κυβέρνησης Ερντογάν
Posted: 03 May 2009 08:50 AM PDT
Ο ευρύς ανασχηματισμός που ανακοίνωσε το απόγευμα της Παρασκευής ο τούρκος
πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σφραγίστηκε από τον ορισμό του καθηγητή Αχνέτ
Νταβούτογλου ως εξωκοινοβουλευτικού υπουργού εξωτερικών, αλλά και την ένταξη στο
νέο κυβερνητικό σχήμα, ονομάτων που στο παρελθόν υπήρξαν μέρη της αντιπαράθεσης
των κυβερνητικών με το χώρο των κεμαλιστών.Άλλο όνομα που προκαλεί εντύπωση
είναι αυτό του πρώην διευθυντή του πρωθυπουργικού γραφείου Ομέρ Τσελίκ που
αναλαμβάνει υπουργός εργασίας. Σε άρθρο του είχε υποστηρίξει ότι έχει
ολοκληρώσει τον κύκλο του το κεμαλικό καθεστώς και ότι απαιτείται ισλαμοποίηση
του συστήματος, πράγμα που είχε προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις.
Ο ευρύς ανασχηματισμός που ανακοίνωσε το απόγευμα της
Παρασκευής ο τούρκος πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σφραγίστηκε από τον
ορισμό του καθηγητή Αχνέτ Νταβούτογλου ως εξωκοινοβουλευτικού υπουργού
εξωτερικών, αλλά και την ένταξη στο νέο κυβερνητικό σχήμα, ονομάτων που στο
παρελθόν υπήρξαν μέρη της αντιπαράθεσης των κυβερνητικών με το χώρο των
κεμαλιστών.
Το νέο υπουργικό συμβούλιο έχει ως εξής:
Πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν
Αντιπρόεδρος κυβέρνησης Τζεμίλ Τσιτσέκ
Αντιπρόεδρος κυβέρνησης Μπουλέντ Αρίντς
Αντιπρόεδρος κυβέρνησης Αλί Μπαμπατζάν
Υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου Εγκεμέν Μπαγίς
Υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου Χαγιατί Γιαζιτζί
Υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου Μεχμέτ Αϊντίν
Υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου Φαρούκ Ναφίζ Όζακ
Υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου Ζαφέρ Τσαγλαγιάν
Υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου Φαρούκ Τσελίκ
Υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου Τζεβντέτ Γιλμάζ
Υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου Σελμά Αλιγιέ Καβάφ
Υπουργός Δικαιοσύνης Σαντουλάχ Εργκίν
Υπουργός Εθνικής Άμυνας Βετζντί Γκιονούλ
Υπουργός Εσωτερικών Μπεσίρ Αταλάϊ
Υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου
Υπουργός Οικονομικών Μεχμέτ Σιμσέκ
Υπουργός Εθνικής Παιδείας Νιμέτ Τσουμπουκτσού
Υπουργός Ανοικοδόμησης Μουσταφά Ντεμίρ
Υπουργός Υγείας Ρετζέπ Άκνταγ
Υπουργός Μεταφορών Μπιναλί Γιλντιρίμ
Υπουργός Γεωργίας Μεχμέτ Μεχντί Εκέρ
Υπουργός Εργασίας και Κοινωνιών Ασφαλίσεων Ομέρ Ντιντσέρ
Υπουργός Βιομηχανίας και Εμπορίου Νιχάτ Εργκιούν
Υπουργός Ενέργειας και Φυσικών Πόρων Τανέρ Γιλντίζ
Υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού Ερτουγρούλ Γκιουνάϊ
Υπουργός Περιβάλλοντος και Δασών Βεϊσέλ Έρογλου
Ο νέος Υπουργός των Εξωτερικών Αχμέτ
Νταβούτογλου,γεννήθηκε το 1959 στην Τασκένδη. Είναι απόφοιτος του Τμήματος
Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Βοσπόρου. Έκανε
μεταπτυχιακές σπουδές στο ίδιο πανεπιστήμιο στη Δημόσια Διοίκηση και τις
Διεθνείς Σχέσεις. Το 1993 ανακηρύχθηκε αναπληρωτής και το 1999 τακτικός
καθηγητής. Υπήρξε πρόεδρος του τμήματος Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου
Μπέϊκέντ. Από το 2003, ήταν σύμβουλος του τούρκου πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ
Ερντογάν επί θεμάτων εξωτερικής πολιτικής. Το 2003 ανακηρύχθηκε πρέσβης εκ
προσωπικοτήτων. Έπαιξε πολύ δραστήριο ρόλο στις σχέσεις της Τουρκίας με τον
αραβικό κόσμο, στις πρόσφατες εξελίξεις στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις και στη
μεσολαβητική προσπάθεια της Άγκυρας στη διένεξη του Ισραήλ με τους Παλαιστίνους
και τη Συρία. Το σημαντικότερό του έργο θεωρείται το βιβλίο «Στρατηγικό Βάθος -
Η διεθνής Θέση της Τουρκίας» που κυκλοφόρησε στην Τουρκία σε πρώτη έκδοση το
2001. Το βιβλίο περιλαμβάνει τη θεώρηση του κ. Νταβούτογλου γύρω από το
παρελθόν, αλλά πολύ περισσότερο το μέλλον και τις προοπτικές της τουρκικής
εξωτερικής πολιτικής. Άλλα έργα του είναι τα «Παγκόσμια Κρίση» (κυκλοφόρησε το
2002 στην Τουρκία), «Alternative Paradigms» (κυκλοφόρησε το 1993 στις ΗΠΑ) και «Civilizational
Transformation and the Muslim World» (Κυκλοφόρησε το 1994 στην Τουρκία στην
αγγλική γλώσσα). Ο κ. Νταβούτογλου είναι ο όγδοος εξωκοινοβουλευτικός υπουργός
εξωτερικών της Τουρκίας από το 1923 και ο πρώτος μη διπλωματικός
εξωκοινοβουλευτικός υπουργός.
Σημαντικό όνομα που μετέχει στην κυβέρνηση ως
Αντιπρόεδρος, είναι ο Μπουλέντ Αρίντς. Υπήρξε πρόεδρος της εθνοσυνέλευσης την
περίοδο 2002-2007. Από τα ιδρυτικά στελέχη του Κόμματος Δικαιοσύνης και
Ανάπτυξης, εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής το 1995 με το Κόμμα Ευημερίας του
Νετζμετίν Ερμπακάν. Επανεξελέγη στις εκλογές 1999, 2002 και 2007. Στο παρελθόν,
αλλά μέχρι και πολύ πρόσφατα, ακούστηκε πολλές φορές με δηλώσεις του εναντίον
της ανάμειξης των ενόπλων δυνάμεων στην πολιτική. Ένταση προκάλεσαν δηλώσεις του
της μορφής «πρέπει να αναθεωρηθεί η μορφή του κοσμικού κράτους».
Άλλο όνομα που προκαλεί εντύπωση είναι αυτό του πρώην
διευθυντή του πρωθυπουργικού γραφείου Ομέρ Τσελίκ που αναλαμβάνει υπουργός
εργασίας. Σε άρθρο του είχε υποστηρίξει ότι έχει ολοκληρώσει τον κύκλο του το
κεμαλικό καθεστώς και ότι απαιτείται ισλαμοποίηση του συστήματος, πράγμα που
είχε προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις.
από
InfognomonPolitics
----------------------------------------------------------
Κοινό αφετηριακό σημείωμα των σελίδων για την Τουρκία:
Με την διπλωματική έννοια του όρου η Τουρκική Δημοκρατία είναι ο σημαντικότερος γείτονας της Ελλάδας. Όμως, δεν είναι μόνο αυτό. Τα δύο κράτη τα γέννησε η ίδια διαδρομή των Νέων Χρόνων. Αμφότερα αφετηριακά επιβαρύνθηκαν με τα ίδια νεοτερικά ελλείμματα: Δανείστηκαν τα χειρότερα της νεοτερικότητας και περιφρόνησαν τα καλύτερα. Τα «καλύτερα» της νεοτερικότητας από τα οποία η Ελλάδα δεν μπολιάστηκε αλλά η Τουρκία φαίνεται να τα πηγαίνει καλύτερα είναι η αξιοπιστία του κράτους ως θεσμική ενσάρκωση των συμφερόντων της κοινωνίας. Τα χειρότερα της νεοτερικότητας είναι η μπερδεμένη αντίληψη της υποκείμενης ανθρωπολογικής δομής.
Τόσο η Ελλάδα όσο και το νεοτουρκικό κράτος αργότερα ακολουθώντας το δυτικοευρωπαϊκό νεοτερικό πρότυπο έγιναν «κράτη» που στην συνέχεια επιδίωξαν να τα μετατρέψουν σε κράτος-έθνος και εν τέλει σε έθνος. Το δυτικό πρότυπο όμως είναι εξόχως περιπετειώδες και πολύ αμφιλεγόμενο: Η νοηματοδότηση της νεότερης πολιτείας στην Δυτική Ευρώπη παρέπεμπε σε μια αντίληψη περί εσωτερικής ομοιογένειας άγνωστης στα ανατολικά έθνη που κτίστηκαν σε μια διαδρομή χιλιετιών. Στην Δυτική Ευρώπη η επιδίωξη της εσωτερικής συνοχής συντελέστηκε με γενοκτονίες, εθνοκαθάρσεις, εκτοπισμούς και με τις εκατόμβες των δύο παγκοσμίων πολέμων. Η αιματοβαμμένη πορεία των Δυτικοευρωπαϊκών κρατών τους οδήγησε σε μια αντίστροφη πορεία ακόμη πιο αμφιλεγόμενη που δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί: Αφενός στο ευρωπαϊκό επίπεδο επιδίωξαν χωρίς εν τέλει να επιτύχουν την κατάργηση του νεοτερικού κράτους-έθνους με το να ιδρύσουν μια αποκλειστικά ωφελιμιστική-υλιστική υπερεθνική διαδικασία που αναμενόμενα άφησε ανέπαφες τις υποκείμενες κοινωνίες που συνέχισαν να θεμελιώνονται κοινωνιοκεντρικά (πως θα μπορούσε να γίνει αλλιώς!). Αφετέρου, στο στοχαστικό πεδίο τα αδιέξοδα του βεβιασμένου και αιματηρού εθνικού γίγνεσθαι οδήγησε στις σημερινές αποδομητικές ιστοριογραφίες, δηλαδή στον αντίποδα των θεμελιωδών παραδοχών της νεοτερικότητας όπως είχαν εξελιχθεί μετά την Γαλλική Επανάσταση.
Οι κοινωνίες που διαδέχθηκαν την Οθωμανική Αυτοκρατορία, όμως, ήταν στην πλειονότητά τους εθνικά κτισμένες στην πορεία εκατοντάδων χρόνων και σε μερικές περιπτώσεις στην πορεία χιλιάδων χρόνων. Για να σταθούμε στην Ελλάδα και στην Τουρκία, οι κρατικές δομές και η ιδέα του «κρατικού λαού» ως άθροισμα περίπου μαθηματικό, δεν αντανακλά τις υποκείμενες ιστορικές διαμορφώσεις. Είναι με τέτοιο τρόπο δομημένο το σύστημα ούτως ώστε οι θεσμικές δομές να βρίσκονται σε μια σχέση ασυμβατότητας με το υποκείμενο ήδη διαμορφωμένο ανθρωπολογικό περιβάλλον. Στην Τουρκία, βεβαίως, ο παρατηρητικός αναλυτής με κομμένη την ανάσα περιμένει το αποτέλεσμα των ραγδαίων εξελίξεων των τελευταίων ετών που αυτό ακριβώς κάνουν: Επιχειρούν να δημιουργήσουν θεσμικές δομές που θα βρίσκονται σε αρμονία με το κοινωνικό υπόβαθρο ενώ ταυτόχρονα επιχειρούν κάτι ακόμη πιο δύσκολο, να ενσωματώσουν σε αυτές τις δομές το βαθύ κράτος, την ισχύ του, την οργανωτική του ικανότητα και την διπλωματική του δεξιότητα. Εκρηκτικό θα είναι το μίγμα, πρέπει να πούμε, αν αυτό διαρκέσει και τελικά αναμορφώσει το νεοτουρκικό κράτος σε μια μεγάλη πλέον πολιτεία πιο αρμονική και πιο βιώσιμη. Αυτά είναι βεβαίως εσωτερική υπόθεση των Τούρκων και σε κανένα δεν πέφτει λόγος. Οφείλουμε να πούμε, βεβαίως, ότι αν αυτή η πορεία ολοκληρωθεί το πανίσχυρο πλέον τουρκικό κράτος δεν θα είναι ένας ήρεμος και εύκολος γείτονας. Αυτές είναι βεβαίως θέσεις προορισμένες για όσους κατανοούν την φύση των διακρατικών σχέσεων και όχι για όσους είναι προπαγανδόπληκτοι από τα ανυπόστατα ιδεολογήματα και τα θεωρήματα που θέλουν την «δημοκρατική» Τουρκία να είναι ένας αγαθός γίγαντας, άκακος, πράος και καλοσυνάτος.
Επανερχόμενος στις ιστορικές σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας και την σημασία της δεύτερης για την πρώτη, επιβεβαιώνεται, σε κάθε περίπτωση, η θέση του Θουκυδίδη πως τα διακρατικά προβλήματα μεταξύ γειτόνων είναι σύνηθες φαινόμενο. Όπως πολλοί άλλοι έλληνες το φαινόμενο «Τουρκία» το μαθαίνω βιώνοντάς το. Πιο συστηματικά πριν δύο περίπου δεκαετίες το εξετάζω όταν επανακάμπτοντας στην Ελλάδα καταπιάστηκα με την ελληνική εθνική στρατηγική. Τα ερωτήματα που διατρέχουν το μυαλό μου, βεβαίως, είναι πολλά και αναπάντητα.
Δεν έχω καμιά αμφιβολία πλέον πως για τους Έλληνες αν και οι πολλοί εξ αυτών θεωρούν πως ο μεγάλος αντίπαλός τους είναι η Τουρκία, η χώρα αυτή είναι για τους περισσότερους ο μεγάλος άγνωστος. Δεν χρειάζεται να υπενθυμίσουμε πως με δεδομένη την τουρκική αναθεωρητική απειλή οι έλληνες ξοδεύουν μεγάλο μέρος του εισοδήματός τους για την αντιμετώπισή της. Στην Κύπρο, εξάλλου, μετά την επιτυχή εφαρμογή της βρετανικής στρατηγικής του διαίρει και βασίλευε, οι δύο χώρες ενεπλάκησαν αδιέξοδα εδώ και μισό αιώνα. Σχεδόν τέσσερεις δεκαετίες πλέον μετά την εισβολή στην Κύπρο, η Τουρκία κρατεί ως στρατηγικό όμηρο ενάμιση εκατομμύριο έλληνες (τόσοι είναι οι έλληνες κύπριοι στο σύνολό τους εντός και εκτός Κύπρου). Οι έλληνες αυτές, για όσους τους γνώρισαν, είναι το πιο ζωντανό και οργανωμένο κομμάτι του ελληνισμού. Μετά τις τελευταίες προεδρικές εκλογές δεν πρέπει να υπάρχει αμφιβολία προς τα πού οδηγούμαστε: Η Κυπριακή Δημοκρατία αργά ή γρήγορα και με απόλυτη αποχή από τις εξελίξεις του κατ’ όνομα μητροπολιτικού νεολληνικού κράτους, καταργείται. Ελλάδα και Τουρκία θα βρεθούν σε μια αδιέξοδη εμπλοκή που θα κρατήσει ακόμη μερικές δεκαετίες μέχρι την καταστροφή του ενός από τους δύο. Αυτό σημαίνει μια μη βιώσιμη λύση στην Κύπρο, μέγα ζήτημα για το οποίο ουδείς νοιάζεται πλέον.
Η άγνοια για την Τουρκία είναι γενικευμένη. Συγγράφοντας Ελληνική Αποτρεπτική Στρατηγική με τον Θανάση Πλατιά αναγκάστηκα να ενδιατρίψω στην τουρκική εθνική στρατηγική στο πολιτικό της σύστημα και στις δομές εξουσίας. Με έκπληξη διαπίστωσα –και ακόμη αυτό ισχύει– πως υπάρχει σχεδόν παντελής απουσία γνώσης εκείνων των στοιχείων της τουρκικής πολιτικής τα οποία είναι απαραίτητα σε ένα αναλυτή της στρατηγικής των δύο χωρών. Ο Νεοκλής Σαρρής, βεβαίως, βαθύς γνώστης της τουρκικής κοινωνίας, στα βιβλία παρέχει λίγα στοιχεία χρήσιμα για ένα διεθνολόγο, όχι όμως αρκετά. Έτσι τότε αναγκάστηκα να ανατρέξω σε ξένες πηγές. Εκτιμώ ότι συνολικά αυτά που γράφονται στην Ελλάδα για την γειτονική της χώρα ανήκουν σε τρις μεγάλες κατηγορίες.
Πρώτον, θλιβερά χαμηλού επιπέδου επίπεδες θεωρήσεις στερούμενες ερμηνευτικών προϋποθέσεων που δεν βοηθούν στην βαθύτερη κατανόηση των πραγμάτων. Δεύτερον, ακόμη πιο επισφαλούς αξίας δημοσιογραφικά σχόλια που αποπροσανατολίζουν επειδή σκοπό έχουν να καλλιεργήσουν ένα παντελώς παράλογο κατευνασμό των τουρκικών αναθεωρητικών στάσεων. Τρίτον, ελληνόφωνα φιλοτουρκικά προπαγανδιστικά κείμενα που γράφτηκαν κυρίως την δεκαετία του 1990 και 2000 από ένα πολυάριθμο κοπάδι σπιθαμιαίου στοχαστικού και πνευματικού αναστήματος ειδικών των ιδεολογικοπολιτικών εκλογικεύσεων, των άκρως επικίνδυνων κατευναστικών απόψεων, τουρκολάγνων και ανορθολογικών. Ίσως κύρια πηγή έμπνευσής τους είναι η ψυχική ανάγκη κάποιων να υποδουλωθούν ξανά επαναφέροντας την Οθωμανική Αυτοκρατορία (κάτι που βεβαίως δεν γίνεται). Πρόκειται για αλητείες, με την αρχαιοελληνική έννοια του όρου, που κινούνται σε πολύ ολισθηρό έδαφος και με θέσεις που σε οποιοδήποτε σοβαρό κράτος θα θεωρούνταν ακραίοι και επικίνδυνοι για την ασφάλεια της κρατικής επικράτειας. Όχι μόνο δεν αξίζει να συζητείς μαζί τους αλλά ούτε καν τους μιλάς. Προσβάλλουν την αισθητική κάθε λογικού ανθρώπου ανεξαρτήτως εθνικότητας στην οποία ανήκουν.
Βασικά, επιστημονικά μεταμφιεσμένοι προπαγανδιστές, έγραψαν κείμενα τα οποία εκτιμώ πως ο σοβαρός αναγνώστης που είναι προικισμένος με επιστημονικές ευαισθησίες τάχιστα από τις πρώτες γραμμές θα τα πετούσε στην κάλαθο των αχρήστων. Ατιμάζεται η επιστήμη όταν κάποιος, για παράδειγμα, γράφει ότι «οι άγγλοι το 1955-59 εφάρμοζαν πολιτική προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» ή όταν θέτει στην ίδια μοίρα την ελληνική φιλειρηνική στάση στο Αιγαίο με την αναθεωρητική και επιθετική της Τουρκίας. Μπορεί καμιά ουσιαστική σχέση να μην έχουν με την επιστήμη αλλά η πολιτική αποστολή τους όμως είναι μεγάλη: Στήριξαν την εφαρμογή του στρατηγικού σχεδίου Αναν που εκκολάφθηκε τόσο στα αγγλοσαξονικά επιτελεία όσο και σε διεθνικά καταγώγια και που στόχευε στην περαιτέρω συρρίκνωση των ελλήνων με εκπλήρωση των αναθεωρητικών στόχων της Τουρκίας και με εκπλήρωση των νεοαποικιακών βρετανικών αξιώσεων να διαιωνίσει τις ιμπεριαλιστικές της βάσεις. Ακόμη, όπως έχω αλλού εξηγήσει, επρόκειτο για καλά στημένη πλεκτάνη που σκοπό είχε να μποϋκοτάρει την ειρηνική λύση του κυπριακού και την ομαλοποίηση των σχέσεων Ελλάδας – Τουρκίας.
Δεν είναι του παρόντος και θα επανέλθω με εκτενές κείμενο για τα πιο πάνω θέματα η δημοσίευση του οποίου αν και δεν επείγει δεν θα αργήσει. Πάντως, το γεγονός ότι οι έλληνες «ένα πρωί» ξύπνησαν με αναρίθμητους γύρω τους να προπαγανδίζουν διεθνολογούντες, ιστοριολογούντες και αμπελοφιλοσοφούντες δεν είναι τυχαίο. Οφείλεται στην μεγαλύτερη ζημιά που έχει πάθει η Ελλάδα μετά την ανεξαρτησία του νεοελληνικού κράτους, δηλαδή την ανάπτυξη των λεγόμενων διεθνών σπουδών και τον πολλαπλασιασμό διαφόρων τμημάτων κοινωνικών, πολιτικών κτλ επιστημών, τα οποία ένας ορθολογιστής επιστήμων διερωτάται τι ακριβώς είναι αυτό που διδάσκουν. Με το θέμα αυτό ήδη ασχολήθηκα και θα τύχει επεξεργασίας σε κείμενα που επέρχονται σε μερικές εβδομάδες. Οι διεθνείς σπουδές, ιστορικές κτλ σπουδές, θα υποστηρίξω, αν δεν είναι αυστηρά ακαδημαϊκά περιφρουρημένες εύκολα καθίστανται εξαρτημένη μεταβλητή της στρατηγικής τρίτων κρατών και ιδιαίτερα των ηγεμονικών που τις θεωρούν το σημαντικότερο έρεισμα της «στρατηγικής μαλακής ισχύος».
Για να είμαστε πιο ακριβείς, οι διεθνείς και παραπλήσιες σπουδές είναι βασικά μια αγγλοαμερικανική υπόθεση και οπωσδήποτε υποπροϊόν μιας από τις μεγαλύτερες στρεβλώσεις στην ιστορία των ιδεών, δηλαδή, την γένεση τα νεότερα χρόνια των λεγόμενων «κοινωνικών» «επιστημών» που σκοπό είχαν να αιτιολογήσουν –μιας και δεν μπορούσαν, όπως ήδη υπαινιχθήκαμε, να γίνουν «έθνος-κράτος» επειδή έχοντας άχθη εξέλθει από την φεουδαρχία στερούνταν εθνικών προϋποθέσεων– την βίαιη μετατροπή του «κράτους» σε «κράτος-έθνος» (ιλαροτραγικά, το ίδιο σύστημα ιδεολογικών εκλογικεύσεων που γιγαντώθηκε στα δυτικά πανεπιστήμια τώρα διαβρωμένο από την αυτοκτονική «κριτική» ανάλυση που αντιστρέφει τους σκοπούς επιχειρώντας να αποδομήσει τις δυτικές κοινωνίες. Αν και δεν είναι του παρόντος, εισαγμένοι από αυτό το εκτροχιασμένο στρεβλό σύστημα είναι και οι ημέτεροι αποδομηστές που ειδικεύονται στις ανεκδοτολογίες. Ένα είναι σίγουροι: Σπάνιοι πόροι δεσμεύονται σε πανεπιστήμια για να καλλιεργείται η αποδόμησή μας και ο προπαγανδισμός θέσεων –η περίπτωση του σχεδίου Αναν το καταμαρτυρεί πλήρως– που θέτουν σε κίνδυνο όχι μόνο τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα αλλά και την διεθνή ειρήνη. Δεν κάνουν επιστήμη. Απλά κουβαλούν νερό στους μύλους του αμερικανικού Πενταγώνου και του Foreign Office στο Λονδίνο.
Ποιος είναι όμως ο ρόλος των διεθνολόγων στις δυτικές, κοινωνίες, θα μπορούσε να διερωτηθεί κάποιος. Τα πράγματα είναι αντίστροφα σε σύγκριση με τα «κράτη-στόχους» της περιφέρειας: Οι διεθνολόγοι είναι προπαγανδιστές της στρατηγικής της χώρας τους. Εκτός από καμιά δεκαριά μεγάλους στοχαστές της Θουκυδίδειας παράδοσης (Carr, Morgenthau, Waltz, Gilpin, Mearsheimer et al), οι περισσότεροι εκ των υπολοίπων είναι προπαγανδιστές της στρατηγικής των κρατών τους και περιφέρονται από τα «ινστιτούτα πολιτικής», στους αμερικανικούς θεσμούς στρατηγικού σχεδιασμού, στις διπλωματικές αποστολές, στις μυστικές υπηρεσίες και τούμπαλιν.
Ακόμη, μερικοί «ανώτατοι αξιωματούχοι του Πενταγώνου» υπηρετώντας την πατρίδα τους κανονικότατα (δηλαδή τις ΗΠΑ) διεισδύουν σε ακαδημαϊκούς χώρους κρατών-στόχων και διαδραματίζουν ρόλο «operations research analysts» επιδιδόμενοι κυρίως σε «προτάσεις πολιτικής» (δηλαδή προπαγανδιστικές εκλογικεύσεις επιστημονικά μεταμφιεσμένες), δολοφονία επιστημονικών χαρακτήρων ντόπιων επιστημόνων που θα μπορούσαν να παράγουν χειραφετημένο επιστημονικό έργο, πολιτικά ολισθηρές εκλογικεύσεις που προπαγανδίζουν τις αδιαφανείς αξιώσεις ισχύος κτλ. Επιδίδονται, επίσης, σε ακόμη πιο μακάβρια «επιστημονικά έργα»: Εκκόλαψη γεννιτσαρίστικων «επιστημονικών σχολών σκέψης», καλλιέργεια ειδικών σε κοινές βλακείες που πιστεύουν ότι είναι «προοδευτικοί» αλλά υπηρετούν τους πιο σκληρούς ηγεμονικούς σκοπούς (εσχάτως οι περισσότεροι στα εξαρτημένα κράτη επιστρατεύτηκαν στα νεοφιλελεύθερα ιδεολογήματα που στήριξαν τις επεμβάσεις για την εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων) και δημιουργία ευαγών ιδρυμάτων προτάσεων πολιτικής που συνδέεται τα αντίστοιχα των «μητροπόλεων» αλλά και με διεθνικά εκτρώματα τύπου George Soros. Βέβαια, την δουλειά τους κάνουν οι άνθρωποι υπηρετώντας την πατρίδα τους και το γνωρίζει όλος ο κόσμος εκτός των θυμάτων τους σε εξαρτημένα και ελεγχόμενα κράτη, δηλαδή, τα ανυποψίαστα μέλη κάθε κοινωνίας των «κρατών-στόχων».
Για να εξηγούμαστε, όλα αυτά δεν είναι κάποια «συνομωσία» αλλά επίσημη στρατηγική των ηγεμονικών δυνάμεων, διακηρυγμένη και συζητημένη. Εφαρμόζουν συγκεκριμένα σχέδια της εθνικής τους στρατηγικής και εκπληρώνουν πολλούς σκοπούς της με το να επιστρατεύουν μεθοδευμένα και εξεζητημένα τις «κριτικές» θεωρήσεις και άλλα παραπλήσια θεωρήματα και ιδεολογήματα.
Για να επανέλθουμε στο επίμαχο θέμα, τις δύο τελευταίες δεκαετίες στηρίχθηκε η ιδέα των σκοτεινών εγκεφάλων του Πενταγώνου για την ύπαρξη, δήθεν, ενός «ελληνοτουρκικού χώρου». Δηλαδή, την αναβίωση ενός πελατειακά συνδεόμενου με τις ΗΠΑ τουρκικού περιφερειακού ηγεμονικού κράτους που θα αναιρούσε την ελληνική ανεξαρτησία και ενδεχομένως την εθνική ανεξαρτησία άλλων κρατών. Αυτά είναι πολύ γνωστά πράγματα για όσους μελετούν την αμερικανική στρατηγική μετά το 1945 και δεν αφορά μόνο την Ελλάδα και τους γείτονές της. Οι ΗΠΑ ως ηγεμονικό κράτος όπως και όλα τα άλλα διαρκώς μεριμνά για να υπάρχει μια κατανομή ισχύος που την συμφέρει. Βέβαια, για όποιον διάβασε το αριστούργημα του John Mearsheimer, Η τραγωδία της πολιτικής των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων γνωρίζει αυτό που ξέρει κάθε στοιχειωδώς μορφωμένος διεθνολόγος, ότι δηλαδή αυτά είναι συνήθη ζητήματα στην στρατηγική των ηγεμονικών δυνάμεων που καθημερινό μέλημα έχει την ρύθμιση της κατανομής ισχύος περιφερειακά και παγκόσμια.
Η πολιτική-προπαγανδιστική δραστηριότητα των εγχώριων μεταπρατών, πάντως, έπρεπε να δημιουργήσει την εικόνα του «αναλώσιμου» σε όλο το φάσμα υποψήφιων για συρρίκνωση ελληνικών συμφερόντων από την Θράκη μέχρι την Κύπρο. Στην τελευταία υπόθεση εκτέθηκαν ανεπανόρθωτα γιατί η πλεκτάνη Αναν που τελικά προσωρινά απέτυχε το 2004 τους έκανε να βγουν έξω από την φωλιά του κούκου. Είναι όλοι μαζωμένοι σε λίστες υπογραφές, κείμενα που στήριζαν το φασιστοειδές σχέδιο Αναν και επιστημονικές αλητείες που καταπατούσαν την διεθνή και ευρωπαϊκή νομιμότητα που θα τις πληρώσουν ακριβά σε επερχόμενες κριτικές (και όχι μόνο από εμένα αλλά ευελπιστώ και από άλλα ακαδημαϊκά στελέχη που σέβονται και πονούν το λειτούργημά τους που εξευτελίστηκε και εκτέθηκε ανεπανόρθωτα από τσαρλατανιές, προπαγανδιστικά συνθήματα και ακατάσχετη πολιτικολογία).
Μπροστά μας έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε, βέβαια, γιατί τις συνέπειες των επιστημονικών εγκλημάτων και των πολιτικών λαθών τώρα αρχίζουμε να τα πληρώνουμε και είμαστε ακόμη στην αφετηρία.
Είναι αναγκαίο να γνωρίσουν οι έλληνες καλύτερα την Τουρκία. Όχι βέβαια με ζεϊμπέκικα και κουμπαριές αλλά με ορθολογιστικές διπλωματικές στάσεις που έχουν ως δίπολο την διεθνή νομιμότητα και τα εθνικά συμφέροντα εκατέρωθεν που είναι συμβατά με αυτή την διεθνή νομιμότητα. Δεν είναι μόνο γιατί τις τελευταίες δεκαετίες υπάρχουν προβλήματα στις σχέσεις των δύο κρατών. Είναι γιατί κανένα κράτος δεν έχει την πολυτέλεια, πλέον, να μην σκέφτεται ορθολογιστικά για τις διεθνείς σχέσεις και ιδιαίτερα αυτή ισχυρών γειτόνων της.
Ακόμη, όσο πολύ και να το ποθεί μερικοί που το τραβάει η ψυχή τους ή δεν ξέρω τι άλλο δεν υπάρχει περίπτωση να ευημερήσουμε με δημιουργία κάποιου είδους νέο-οθωμανική εξάρτηση. Χρειάζονται ορθολογιστικές σχέσεις με την Τουρκία και αυτό μπορεί να σημαίνει μόνο ισορροπία ισχύος και συμφερόντων (αυτό ισχύει ακόμη και αν οι συνθήκες το φέρουν να συμμαχήσουμε με το τουρκικό κράτος). Για να μιλήσω με νόημα, η εποχή που η Ελλάδα υποταγμένη στις μεθοδεύσεις του ευαγούς ιδρύματος κάνοντας «κουλούμπες και τούμπες» τερματίζεται ούτως ή άλλως για αντικειμενικούς λόγους: Εξαντλήθηκαν τα κατευναστικά περιθώρια, ο Κυπριακός ελληνισμός βυθίζεται σε αδιέξοδα, στην Θράκη τα πράγματα αγριεύουν, σύντομα δεν μπορούμε να κάνουμε μετρήσεις για πετρέλαια ούτε στον Σαρωνικό, η Κύπρος επέβαλε ναυτικό αποκλεισμό κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας για το ίδιο ζήτημα και στο Αιγαίο η Τουρκία πλέον νομίζει ότι μπορεί να διεκδικεί ακόμη και την Εύβοια. Ζημιές από όλα αυτά θα υπάρξουν και όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για τον επιτιθέμενο. Ο κατευνασμός και κάθε άλλος ανορθολογισμός οδηγούν σε πόλεμο και προς τα εκεί μας σπρώχνουν μερικοί εδώ και πολλά χρόνια.
Πλησιάζει λοιπόν η στιγμή που θα υπάρξει ξανά ζήτηση επιστημονικού ορθολογισμού και βάσιμων προτάσεων πολιτικής που εξυπηρετούν την ειρήνη και την σταθερότητα στην περιοχή. Δυστυχώς αυτά θα μπορέσουν να προσφερθούν μετά τις αναπόδραστες πλέον μεγάλες ζημιές. Θα πρέπει έγκαιρα να σκεφτούμε ορθολογιστικά την διεθνή πολιτική.
Τα γενιτσαράκια εύκολα μπορούν να αποτινάξουν τα τσαρούχια και τα φέσια που τους φόρεσαν κάποιοι εκμεταλλευόμενοι τις προσδοκίες νεοεισερχομένων για σταδιοδρομία και βιοποριστική σταθερότητα. Θα πρέπει να αφήσουν τις προπαγάνδες και να ενταχθούν στην πραγματική ασκητική και αξιολογικά ελεύθερη επιστημονική έρευνα και συγγραφή διαφορετικά θα μείνουν εφόρου ζωής θλιβερά υποχείρια. Ξεπερασμένα έτσι και αλλιώς μιας και λόγω της θλιβερής εξέλιξης πολλών θεμάτων και της διεθνούς πολιτικής θα υπάρχει πλέον ζήτηση όχι για το πώς παραδίδεις ένα κράτος χειροπόδαρα δεμένο σ’ αυτούς που το απειλούν αλλά για το πώς επιτυγχάνεις ειρήνη και σταθερότητα με ορθολογιστικές διπλωματικές επιλογές. Για να παραφράσω τον Μαρξ, εγκαταλείποντας τα συστήματα προπαγάνδας δεν έχουν να χάσουν παρά μόνο τα πνευματικά τους δεσμά που τους ευτελίζουν και που χαραμίζουν διπλώματα και μακρόχρονες σπουδές. Αν εξάλλου ειλικρινά ήθελαν να υπηρετήσουν την «ειρήνη» αυτό μπορούν να το κάνουν μόνο με καλή και αξιολογικά ελεύθερη επιστήμη και όχι με προπαγάνδες και επιστρατεύσεις στους σόρους, στα σοράκια και στα κοράκια του αχανούς διεθνούς και διεθνικού περιβάλλοντος. Η επιστήμη για να είναι πραγματικά επιστήμη απαιτείται να είναι αποστειρωμένη από ιδιοτελείς αντιλήψεις και ιδεολογικές στρεβλώσεις.
Με ψυχραιμία κα αξιοπρέπεια, λοιπόν, απαιτείται πλέον να σκεφτούμε καλύτερα την διεθνή πολιτική και η Τουρκία είναι πεδίο επιστημονικής προτεραιότητας. Όχι από ψυχολογική θέση μειονεξίας ή αδυναμίας που για δύο δεκαετίες καλλιέργησαν κάποιοι που ήθελαν να εμποδίσουν την χειραφετημένη ελληνική πολιτική επιστήμη αλλά με βάσιμες επιστημονικές θεωρήσεις που αφθονούν.
Τέλος, το δικό μου επιστημονικό ενδιαφέρον για την Τουρκία οξύνθηκε τελευταία από επίβλεψη διδακτορικού για το 1922. Εκεί ίσως βρίσκεται η ερμηνεία των πάντων. Πριν και μετά το 1900 και επί τρεις σχεδόν δεκαετίες παίχθηκε η τύχη του ελληνηνικού κοσμοσυστήματος, όπως το ονομάζει εύστοχα ο συνάδελφος Γιώργος Κοντογιώργης. Ξεριζώθηκε το σύστημα των κοινών και των πόλεων που από αρχαιοτάτων χρόνων αποτελούσαν τους πνεύμονες που ανέπνεε η περιοχή που αρχίζει από τα Βαλκάνια μέχρι την Ασία. Ίσως συντελέστηκε ένα από τα μεγαλύτερα και λιγότερο γνωστά ιστορικά εγκλήματα. Όχι μόνο γιατί σφαγιάστηκαν αρμένιοι και έλληνες (οι τελευταίοι βεβαίως, σύμφωνα με την σορική αποδομητική ανεκδοτολογική ιστοριογραφία, τσαλαπατημένοι στον βιαστικό τους συνωστισμό στην προκυμαία της Σμύρνης όταν ετοιμάζονταν για ταξίδι αναψυχής) αλλά επειδή από-συντονίστηκαν οι επί αιώνες αρμονικά συμβιούσες κοινωνίες για να αποκτήσουν έτσι νεοτερικά κράτη-εκτρώματα ασύμβατα, όπως ήδη υπαινίχθηκα πιο πάνω, με την ιστορική εθνική ετερότητα μιας εκάστης. Σε αυτή την κομβική ιστορική στιγμή η παρέμβαση των μεγάλων δυνάμεων, οι πελατειακές στρατηγικές των ντόπιων νεοτερικών κρατών και ασφαλώς οι νεοτερικές αντιλήψεις περί τεχνητής κρατικής ομοιογένειας που προκάλεσε μεγάλες μετακινήσεις πληθυσμών και σφαγιασμούς, αποσταθεροποίησαν ένα ανθρωπολογικό σύστημα που στο πλαίσιο διαφορετικών ιστορικών συνθηκών και εξουσιαστικών ρυθμίσεων, στο επίπεδο των σχέσεων μεταξύ των διακριτών κοινωνιών, λίγο-πολύ βρισκόταν σε ισορροπία. Για να μην επεκταθώ περισσότερο εδώ, εκτιμώ πως τα γεγονότα από το 1900 μέχρι και την δεκαετία του 1930 προσδιορίζουν και το σήμερα. Κυρίως, μην επιτρέψουν την ομαλή εξέλιξη των σχέσεων στην ευρύτερη περιοχή. Μια εξέλιξη που θα μπορούσε κάλλιστα την δημιουργία κρατών που θα διαδέχονταν την Οθωμανική Αυτοκρατορία και που θα είχαν (τα κράτη αυτά) χαρακτηριστικά πιο συμβατά με τις ανθρωπολογικές δομές που κτίζονταν επί αιώνες (και για κάποια έθνη επί χιλιετίες). Μια δηλαδή διάδοχο κατάσταση πιο φυσιολογική που θα επέτρεπε την ανάδειξη ενός διαφορετικού διακρατικού συστήματος στα Βαλκάνια και στην Ανατολική Μεσόγειο. Όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα μετά το 1910 και ειδικά μετά το 1922 που δημιούργησε το νεοτερικό νεοτουρκικό κράτος οι κοινωνίες της περιοχής μπήκαν σε μια πορεία σύγκρουσης που συνεχίζεται μέχρι σήμερα και που απλά αναπαράγαγε τις δυτικοευρωπαϊκές συγκρούσεις σε μικρότερη περιφερειακή κλίμακα. Καλύτερα όμως να σταματήσω εδώ γιατί ανοίγω μεγάλο κεφάλαιο επί μιας σειράς ζητημάτων που αφορούν την διακρατική μορφολογία και τα πραγματικά αίτια πολέμου στην περιοχή. Πολλοί πλέον ψάχνουν αυτό το ζήτημα συμπεριλαμβανομένου του υπογράφοντος. Σημασία έχει ότι η «γειτονιά» μας όπως και η «ευρωπαϊκή γειτονιά» εμπεριέχει συγκρουσιακές δομές που δεν μπορούμε να παρακάμψουμε ή να παραβλέψουμε. Η «ισορροπία» ως στρατηγική έννοια και ο ορθολογισμός σε επιστημονικό και πολιτικό επίπεδο ως λελογισμένα διανοείσθαι, δηλαδή με ευθυκρισία, είναι καιρός να αναβιώσουν. Το ζήτημα είναι αν στην Ελλάδα θα αρχίσουμε να μιλάμε σοβαρά για αυτά τα ζητήματα πριν ή μετά την μεγάλη ζημιά που επέρχεται στις εξωτερικές μας σχέσεις.